Noyob va yо‘qolib borayotgan о‘simliklarning dorivorlik xususiyatlari Reja

Dorivor o’simliklar tarkibidagi biologik faol moddalar

Flavonoidlar sariq rang degan sо‘zni anglatadi. Ular tabiiy murakkab birikmalardan bо‘lib, benzol pironmahsuli hisoblanib, uning asosini fenilpropan tashkil etadi. Flavonoidlar, о‘z navbatida, flavon, flavonoid, flavonol, katexin, antotsian kabi gruppalarga bо‘linadi.

Antotsianlar binafsha rangdan qizil ranggacha bо‘lgan bо‘yoq kо‘rinishini beradi. Antotsianlar flavonli glyukozidlar hisoblanib, gidrolizlanib, qand hamda aglikon-antotsianidinga parchalanadi. Ular о‘z navbatida, keratsianin, enin va betaninlarga bо‘linadi. Antotsianlar suvda yaxshi eriydi. Qizdirilsa yoki qaynatilsa tez buziladi, ya’ni rangi hamda xususiyatini yо‘qotadi. Antotsianlar о‘simliklarning guli, mevasi hamda urug‘larida kо‘proq bо‘ladi. Tibbiyotda kvarsetin va rutin moddalaridan tayyorlanadigan dori-darmonlar kо‘proq qо‘llaniladi. Ular yurak-tomir, qon ketish, oshqozon yarasi, qon bosimi oshishi kabi xastaliklarga qarshi ishlatiladi.

Alkaloidlar о‘simliklarning turli organlarida tо‘planadigan azot saqlovchi va ishqor xususiyatiga egabо‘lgan juda murakkab organik birikmalardan tashkil topgan moddalardir. Bu moddalar о‘ziga xos fiziologik ta’sirchanlik xususiyatiga ega. Alkaloidlardan morfin, papaverin, xinin, kofein, kodein kabi turlixil dori-darmonlar ishlab chiqariladi. Ular tibbiyotda turli xastaliklarni davolashda keng kо‘lamda qо‘llaniladi.

Glyukozidlar о‘simliklarning barcha tana qismlarida, meva va ildizlarida saqlanadi. Ular namlik va fermentlar ta’sirida ikkiga parchalanadi. Natijada qandli glyukozid va qandsiz (aglikon) komponentlarga bо‘linadi. Glyukozidlar inson organizmiga ta’sir etish xususiyatiga qarab yurak-tomir sistemasiga ta’sir etuvchi, terlatuvchi achchiq, saponinli glyukozidlar va antraglyukozidlarga bо‘linadi. Glyukozidlar yurak-tomir sistemasiga ta’sir etuvchi boshqa moddalardan farqli о‘laroq tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yurakka ta’sir etadi. Achchiq glyukozidlar esa oshqozon-ichak yо‘llarining ish qobiliyatini oshiradi, ishtahani ochadi hamda ovqat hazmbо‘lishini yaxshilaydi.