Noyob 2-ma'ruza

Daryo va qirg‘oqb
о
‘yi ekotizimlari. 
Bu ekotizimlar asosan Amudaryo va Sirdaryo vodiylari tekislik qismlari, 
Zarafshon va Surxondaryo quyi qismlarini 
о
‘z ichiga oladi. Daryo ekotizimlari 
tarkibida t
о
‘qay va qayir 
о
‘rmonlari asosiy 
о
‘rin tutadi. Hayvonlar tartibi unchalik 
boy b
о
‘lmasada, lekin 
о
‘ziga xos hususiyatga ega. 
Daryo ekotizimlari sharoitlari xilma- xilligi uchta asosiy tipdagi yashash 
joylarni ajratishga imkon beradi: qamishzorlar, ochiq sayozliklar va t
о
‘qaylar. 
T
о
‘qaylar (galerey 
о
‘rmonlari) 
Ch
о
‘l t
о
‘qaylarining yirik massivlari ensiz y
о
‘l yoki orollar shaklida 
Amudaryo vodiysi va uning deltasida, Sirdaryo, Surxondaryo, Zarafshon, Chirchiq 
daryo vodiylari ayrim joylarida saqlanib qolgan. Ularning umumiy maydoni 1660 
ming gektardan ortiq. T
о
‘qaylarning alohida k
о
‘rinishlarini Angren va 
Qashqadaryo quyi qismlarida uchratish mumkin. T
о
‘qaylarning 
о
‘simlik tarkibi 35 
oila va 105 turga mansub 285 xil tomirli 
о
‘simliklar bilan namoish etilgan. Tipik 
t
о
‘qay 
о
‘simliklari asosan 40 xilga yaqin. Namgarchilikning serobligi 
amfibiyalarning t
о
‘qaylarga 
о
‘tishiga y
о
‘l beradi. 
Sudraluvchilardan yalang k
о
‘z, sariq ilon va nisbatan quruq joylarda 
kaltakesaklar uchraydi. Bu joyda chipor ilon, suv iloni, qora ilon b
о
‘lishi doimiy 
holdir. Qushlardan ayniqsa tustovuq bu yer uchun xususiyatlidir. Qora 
qarg‘a,zag‘izg‘on, kichik chumchuqsimonlar ham yashaydi. K
о
‘k q
о
‘ton, 
qoravoylar koloniyalar hosil qiladi. Kalxat, tosh qirg‘iy va boshqalar in qurishadi. 
Iirtqich sutemizuvchilardan: t
о
‘qay mushugi, chiyab
о
‘ri, tulki, b
о
‘rsiq, 
kemiruvchilardan qumsichqon, kalamush, kaspiy dala sichqoni, tuyoqlilardan: 
t
о
‘ng‘iz va Buxoro bug‘usi yashaydi.