Ноябрь 2020 16-қисм

Ноябрь 2020 16-қисм
Тошкент
udK 631.311.6(075.3)
BOLG`AcHALI MAYdALAGIcHNING ASOSIY pARAMETRLARINI 
MUHANdISLIK HISOBLASH USLUBIYOTI
Tursunov Shavkat Serabovich
 Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti
 katta o`qituvchi
 [e-mail]
([phone]
UDK 631.311.6(075.3) 
BOLG`ACHALI MAYDALAGICHNING ASOSIY PARAMETRLARINI 
MUHANDISLIK HISOBLASH USLUBIYOTI 
Tursunov Shavkat Serabovich 
 Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti 
 katta o`qituvchi 
 
[e-mail]
 
([phone]
 
Annotatsiya: 
Maqolada maishiy qattiq chiqindilarni yig‘ish va tashish turlari, 
shuningdek yig‘ish turining maydalagich konstruksiyasiga ta’siri tahlil qilingan. 
Qattiq maishiy chiqindini maydalash va qayta ishlashda undan keyinchalik 
foydalanish uchun foydali komponentlarni ajratib olish imkoni yaratiladi. 
Kalit sо‘zlar
: aralash, maishiy qattiq chiqindilar, qayta ishlash, organik 
chiqindilar, rotor, bolg‘a. 
Kirish.
О‘zbekiston Respublikasida ham qattiq maishiy chiqindilarga bо‘lgan 
munos
abat xuddi butun dunyodagi kabi chiqindilar ekologik xavfsizlikka va 
fuqarolarning sog‘ligiga katta xavf tug‘dirmoqda. Ular atrof-muhitga, yer resurslari, 
yerosti – 
yerusti suvlariga, о‘rmon va boshqa о‘simliklar dunyosiga, hamda 
jonivorlar ozuqa muhitiga,
havo muhitiga salbiy ta’sir о‘tkazmoqda.
Qattiq maishiy chiqindi tо‘planishining bunday dinamik о‘sishi aholi turmush tarzi 
yaxshilanganligi va Respublika iqtisodiyotining о‘sayotganidan dalolat beradi.
Ammo, qattiq maishiy chiqindiga bо‘lgan munosabat tizimini takomillashtirish va 
mukammallashtirish tizimli va dasturiy yondashuvni talab etayotgani uchun yanada 
dolzarbligi 
, aks holda bu sohadagi mammolarni yechish mushkul bо‘ladi.
Qattiq maishiy chiqindini qayta ishlash potensialini rivojlantirishga x
izmat 
qiladigan poligonlarni, qayta yuklash stansiyalarini, chiqindini qayta ishlash 
obyektlarini optimallash, hamda quyidagi maqsadli indikatorlarga erishish:
- 
qattiq maishiy chiqindini yig‘ish va tashib chiqish bо‘yicha xizmatlar bilan aholi 
qamrovini 
100% ga yetkazish;
- 
yig‘ilgan qattiq maishiy chiqindining kamida 60% ni qayta ishlashni ta’minlash;
- 
maxsus chiqindilar (tarkibida simob bо‘lgan chiqindilar, avtoshinalar, 
akkumulyatorlar, ishlatilgan moylar, о‘rama chiqindilari va shu kabilar) ni qayta 
ishlash hajmini 25 foizga yetkazish;
- 
poligonlarga kо‘mish uchun jо‘natiladigan chiqindilar hajmini 60% gacha 
qisqartirish;
- qattiq maishiy chiqindi obyeklarida 35% gacha muqobil energiya manbalaridan 
foydalanish;
Poligonlar holatining manitoringini ta’minlash (yer osti suvlari va atmosfera 
havosini 100 % gacha nazorati olib borish) 
[1].