Nostalgiya… Farg'onadagi hunarmandlar leksikasini o'rgangan olim tilshunosligimiz uchun yana qanday buyuk xizmatni amalga oshirgan?

O‘tilgan mavzular yuzasidan test savollari
( Ehtiyot bo‘ling! Ayrim savollar kiydirish xususiyatiga ega)
Nostalgiya…
1. Farg'onadagi hunarmandlar leksikasini o'rgangan olim tilshunosligimiz uchun yana qanday buyuk xizmatni amalga oshirgan?

A) O’rta ta’lim dasturi asosida darsliklar yozgan.

B) Navoiy asarlari lug’atini tuzishda qatnashgan.

C) O’zbek iboralarining izohli lug’atini tuzgan.

D) O’zbek maqollari asosida paremiologik lug’at tuzishda ishtirok etgan.
2. V. Reshetov va Sh. Abdurahmonov tasnifiga ko‘ra, qarluq lahjasi qanday shevalar guruhiga mos keladi?

A) shimoliy-g‘arbiy guruh B) janubiy-g‘arbiy guruh

C) shimoliy-sharqiy guruh D) janubiy-sharqiy guruh
3. O'tmishda ishlatilib, bugungi kunda qayta tiklangan ("tiriltirilgan") so'zlar qaysi bandda keltirilgan?

A) mingboshi, dudoq, taxt

B) ishbay, paychi, erkinlashtirish

C) kafolat, xattot, mirza

D) A va B
4. Jamiyat a'zolari ishlatadigan so'zlardan ma'nosi maxsuslashtirilib qabul qilingan atamani toping.

A) undalma B) uyadosh C) musbat D) hol

5. Qaysi gapda paronimlarni qo’llash bilan bog’liq uslubiy xatolik mavjud?

A) Har kuni bir xil savollar: “Sutga oqliq soldingmi?”, “Ovqat quyulib qolmadimi?”

B) Sizni kutdik, mahtal bo’lib kutdik, qariyb uch yil kutdik.

C) Mavzularni bazo’r o’zlashtiryapman, bundan qat’iy nazar a’lo baho olishga harakat qilaman.

D) Ko’p kuyunma, bolam, qo’ylaring ko’chada qolmaydi, yangi qo’ra quramiz.

6. Urg’u ma’no farqlash vazifasini bajargan so’zlarni belgilang,

1) olma 2) kelma 3) o’quvchimiz 4) temirchi

5) yigitcha 6) ko’zlar

A) 1,2,3,4,5 B) 1,3,5,6 C) 1,3,4,5,6

D) barcha so’zlarda urg’u ma’no farqlash vazifasini bajaradi.
7. 1) o’ynoqi 2) mo‘’jiza 3) shovullamoq

4) orzung 5) qushqo‘nmas 6) qirg‘iyko‘z

7) toqqaychi 8) kiryuvdi (marosim)

9) 5-,7-,8-sinflar 10) obro‘yi

Nechta so‘zning imlosida xatolik mavjud?

A) 5 ta B) 2 ta

C) 3 ta D) imloviy xatolik yo‘q
8. Tomorqa so‘zi qanday yozuv tamoyili asosida yoziladi?

A) fonetik prinsip B) morfologik prinsip

C) shakliy prinsip D) tarixiy-an’anaviy prinsip
9. Olaverasanmi so’zi nechta ma’noli qism (morfema) ga ajraladi?

A) 5 ta B) 6 ta C) 4 ta D) 3 ta

10. Madaniyat so’zi qaysi usulda hosil qilingan?

A) fonetik usulda B) semantik usulda

C) morfologik usulda D) tub so‘z
11. Faqat jarangli tovushlar berilgan qatorni aniqlang.

A) b, p, z, d B) r, y, ng, g‘

C) q, l, m, n D) v, g, j, f
12. Baxtim mening qo‘llarimda edi.

Ushbu gapda ma’no urg’usi ikkinchi so’zga tushgan bo’lsa, qaysi qatordagi savol o’rinli?

A) Avval baxting oyoqlaringda edimi?

B) Avval nimang sening qo’llaringda edi?

C) Avval baxting kimning qo’llarida edi?

D) Qachon baxting sening qo’llaringda bo’lmagan?

Fe’l turkumi…
13. Fe’lning noaniq shakli bu…

A) sof fe’l B) harakat nomi

C) sifatdosh D) ravishdosh
14. To’liqsiz fe’l qo’llangan gapni aniqlang.

A) Bor erdi avval zamonda bir kishi,

Doimo yolg’onchilik qilg’on ishi.

B) Nega kerak edi shu chiroy, shu o’t,

Shu yoniq yulduzni ko’zga yashirmoq.

C) G’urbatda g’arib shodmon bo’lmas emish,

El anga shafiq-u mehribon bo’lmas emish

D) A, B, C
15. Ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi berilmagan bandni belgilang.

A) bor gapni aytib solmoq B) chohga yiqilib tushdi

C) ozib ketibdi D) o’qishni boshladi
16. Qaysi gapda ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi mavjud emas?

A) Xotinlar bir-biri bilan ko’z urishtirib oldilar.

B) Yurak oldirgani uchun ham orqasiga qarab-qarab qo’yardi.

C) Stol ustiga tuxumni avaylab qo’y.

D) Men ikki kun tuzgan testni besh daqiqada yechdi-qo’ydi.

17. Bo’lishsizlik shakli orqali bo’lishlilik ifodalangan gapni aniqlang.

A) Sen so’rasang, men bermasmidim?

B) Yordam bersangiz, xalqim uchun kuch-qudratimni ayarmidim?

C) Qolaman-a, qolaman, bir soniya ham qolmayman.

D) Bormasang ,borma, o’zim ketaveraman.

18. Junjikmoq fe’li…

A) jismoniy faoliyat fe’li B) aqliy faoliyat fe’li

C) nutqiy faoliyat fe’li D) holat fe’li
19. Quloq solmoq fe’li…

A) jismoniy faoliyat fe’li B) aqliy faoliyat fe’li

C) nutqiy faoliyat fe’li D) holat fe’li
20. Gap qaytarmoq fe’li…

A) jismoniy faoliyat fe’li B) aqliy faoliyat fe’li

C) nutqiy faoliyat fe’li D) holat fe’li
21. Ikkilanmoq fe’li…

A) jismoniy faoliyat fe’li B) aqliy faoliyat fe’li

C) nutqiy faoliyat fe’li D) holat fe’li
22. Sen tomon kelayotgan bo’rilardan qochibgina qutilish mumkin.

Gapdagi ravishdoshning ma’no turini aniqlang.

A) jismoniy faoliyat fe’li B) aqliy faoliyat fe’li

C) nutqiy faoliyat fe’li D) holat fe’li

23. Yordamchi fe’llar berilmagan qatorni belgilang.

A) qilmoq, etmoq, aylamoq

B) o’qib qo’ymoq, kulib yubormoq so’zlarining birinchi qismidagi fe’llar

C) edi, ekan, emish

D) Barchasida yordamchi fe’llar berilgan.
24. Borganimizda yaxshi bo’lar edi.

Jismoniy faoliyat fe’lining vazifaviy shakli…

A) sof fe’l B) harakat nomi

C) sifatdosh D) ravishdosh

25. Qaysi gapda bo’lmoq fe’li yordamchi fe’l vazifasida kelgan?

A) Ertaga sevimli kuchugimiz o’lganiga uch yil bo’ladi.

B) Yakshanba kuni tushlikdan so’ng tilshunoslik bo’yicha musobaqa bo’ladi.

C) Siz izlagan odam men bo’laman.

D) Senga nima bo’ldi, baroqvoy?

26. Payt ravishdoshi shaklini hosil qiluvchi qo’shimchalarni aniqlang.

1) -(i)b 2) -gach 3) -a 4) -gancha

5) -gani 6) -y 7) -guncha

A) 1,2,3,6,7 B) 2,4,7 C) 4,5 D) 2,7

27. Holat ravishdoshi shaklini hosil qiluvchi qo’shimchalarni aniqlang.

1) -(i)b 2) -gach 3) -a 4) -gancha

5) -gani 6) -y 7) -guncha

A) 1,2,3,6,7 B) 1,3,4,6 C) 1,3,5,6 D) 2,7

28. Ravishdoshning tuslanadigan shaklini hosil qiluvchi qo’shimchalarni aniqlang.

1) -(i)b 2) -gach 3) -a 4) -gancha

5) -gani 6) -y 7) -guncha

A) 1,2,3,6,7 B) 1,3,4,6 C) 1,3,6 D) 2,7

29. Ravishdoshning bo’lishsiz shaklini hosil qiluvchi qo’shimchani aniqlang.

A) –maslik B) –ma

C) –mas D) to’g’ri javob yo’q
30. Noto’g’ri mulohazani aniqlang.

A) Ham o’timli, ham o’timsiz fe’llardan orttirma nisbat shakli hosil qilish mumkin.

B) Ham o’timli, ham o’timsiz fe’llardan majhul nisbat shakli hosil qilish mumkin.

C) Ham o’timli, ham o’timsiz fe’llardan o’zlik nisbat shakli hosil qilish mumkin.

D) Barchasi to’g’ri.
31. Qo’shni qishloqda akamni biluvchilar bor ekan.

Fe’lning vazifaviy shakli…

A) sof fe’l B) harakat nomi

C) sifatdosh D) ravishdosh
32. Ajratib ko’rsatilgan fe’lning nisbatini aniqlang.

G’amxo’rlaridan ayrilgan bechoralar yana yo’lga tushdilar.

A) aniq nisbat B) o’zlik nisbat

C) majhul nisbat D) orttirma nisbat
33. Ajratib ko’rsatilgan fe’lning nisbatini aniqlang.

Men bilan tortishmang, baribir yutqizasiz.

A) aniq nisbat B) o’zlik nisbat

C) majhul nisbat D) orttirma nisbat

34. Orttirma nisbat shaklidagi fe’l…

A) o‘timli fe’l bo‘ladi

B) o‘timsiz fe’l bo‘ladi

C) o‘timli yoki o‘timsiz fe’l bo‘lishi mumkin

D) o‘timli ham, o‘timsiz ham bo‘lmaydi

35. Orttirma nisbat shaklidagi qaysi fe’lni aniq nisbat shaklida ham ishlatish mumkin?

A) uyaltirmoq B) joylashtirmoq

C) o‘qittirmoq D) shoshiltirmoq
36. Orttirma nisbat shaklidan hosil qilingan birgalik nisbatidagi fe’l qaysi gapda mavjud?

A) Ular o‘qishni tugatib qaytishadi.

B) Ona-bola uzoq yig’lashdilar.

C) Kiyim-kechaklaringni joylashtir, hali tushlik qilishimiz kerak.

D) Arz qil, yordam berishadi, yo’l-yo’riq ko’rsatishadi.
37. O’zlik nisbatdagi fe’l ishtirok etgan gapni aniqlang.

A) Ular mening hujjatlarimni qayerga joylashdi.

B) Yangi ariqqa suv ochish marosimi kechqurun o’tkaziladimi?

C) Bu – men tug’ilgan o’lka.

D) Sochlar taraldi, qoshga o’smalar qo’yildi, qo’lga xinolar surildi.

38. Ravishdoshning faqat –a, -y qo’shimchali turiga birika oladigan fe’llar qaysi qatorda berilgan?

A) ber, tur, qol B) boshla, ket, ber

C) boshla, bil, yoz D) yoz, ber, yubor
39. Harakatning bajarilishiga yaqin qolganlik ma’nosini bera oluvchi ko’makchi fe’llarni aniqlang.

A) qol, yoz B) bitir, tuga C) tur, o’tir D) sol, qo’y
40. Ko’makchi fe’lli so’z shakli qo’llangan gapni aniqlang.

A) Bilib qo’yki, seni Vatan kutadi.

B) O’tgan safargiday yutib qochish yo’q.

C) Menga bergan va’dalari sedan chiqib,

Ostonasi tillo yutni ko’zlab borar.

D) Kim bo’lib ishlashini, qancha topishini so’rab-surishtir, yoqsa, keyin rozi bo’l.
41. –gudek qo’shimchasi orqali hosil qilingan fe’lning vazifaviy shakli…

A) sof fe’l B) harakat nomi

C) sifatdosh D) ravishdosh
42. Qaysi gapda qolmoq ko’makchi fe’li harakatning tasodifan, kutilmaganda yuz berishi ma’nosini bildiradi?

A) Qanday qilib bu xat qo’lingga tushib qoldi?

B) Nafas olsa, dilkashidan ayrilib qoladigandek jim eshitdi.

C) Yur tezroq, vagondan joy olib qolaylik.

D) Domla, keling, shu “uch”imni qo’yib bera qoling.

43. O’pkalandi so’zi qaysi nisbatda?

A) majhul nisbatda B) aniq nisbatda

C) o’zlik nisbatda D) orttirma nisbatda
44. Sifatdoshni aniqlang.

A) o’rgan B) oqarmoq

C) bo’lishga D) yugurgilagancha

45. Sifatdosh ishtirok etgan gapni aniqlang.

A) Bildirmasdan olsa bo’ladi-ku!

B) Onam bilgani yaxshi bo’lmadi.

C) Ko’rdim-u, chaqirgani jur’at qila olmadim.

D) Menga do’q urgani kelmagandirsan, har holda?!
46. Qaysi gapdagi sifatdosh shaklini harakat nomi shakli bilan almashtirish mumkin.

A) O’lmagan qul, mana oshga ham yetib keldik.

B) Meni bozorda ko’rib qolganingni hech kimga aytma.

C) Senday olim bo’lgandan bitboqar bo’lgan yaxshiroq.

D) Bo’lar ish bo’ldi, endi yig’lashdan foyda yo’q.

47. Aytib berib tura qol birikuvi qaysi qatorda to’g’ri izohlangan?

A) aytib berib – ko’makchi fe’l, tura qol – mustaqil fe’l

B) aytib berib tura - mustaqil fe’l, qol - ko’makchi fe’l

C) aytib berib - mustaqil fe’l, tura qol - ko’makchi fe’l

D) aytib - mustaqil fe’l, berib tura qol - ko’makchi fe’l
48. Harakatni bajarishga imkoniyat mavjudligi ma’nosini anglatuvchi ko’makchi fe’l…

A) uddalamoq B) bilmoq C) olmoq D) B va C

49. Fe’lning noaniq shaklini aniqlang.

A) o’qimoq B) o’qirman C) o’qib D) o’qilgan
50. Asosdan anglashilgan harakatning tarzini bildiruvchi ko’makchi fe’lni aniqlang.

A) o’tirmoq B) boshlamoq C) tashlamoq

D) barchasi harakatning bosqichini anglatadi.