Normeliyev Ibrohim Amaliy ish 3

Normeliyev Ibrohim
Amaliy ish – 3.
Kompyuterni tashkil etilishining arifmetik asoslari. Turli xil sanoq tizimlarida arifmetik amallarni bajarish

2 lik, 8 lik, 10 lik, 16 lik sanoq sistemalari bilan arifmetik amallarni amalga oshirish.

2 lik sanoq tizimi (binar):
2 lik sanoq tizimida faqat ikki son belgilanadi: 0 va 1. Bu sanoq tizimida qaysi ikki sonni qo'shish, ayirish, ko'paytirish yoki bo'lish amaliga qaratilgan bitlar yordamida amalga oshiriladi. Misol uchun:

101 + 10 = 111

101 - 10 = 91
101 x 10 = 1010
101 / 10 = 10

8 lik sanoq tizimi (oktal):

8 lik sanoq tizimida 0 dan 7 gacha bo'lgan 8 ta son belgilanadi. Bu sanoq tizimida qaysi sonni qo'shish, ayirish, ko'paytirish yoki bo'lish amaliga qaratilgan sonlar yordamida amalga oshiriladi. Misol uchun:

62 + 15 = 77

62 - 15 = 45
62 x 15 = 1052
62 / 15 = 4 (qoldiq 2)

10 lik sanoq tizimi (decimal):

10 lik sanoq tizimida 0 dan 9 gacha bo'lgan 10 ta son belgilanadi. Bu sanoq tizimida qaysi sonni qo'shish, ayirish, ko'paytirish yoki bo'lish amaliga qaratilgan sonlar yordamida amalga oshiriladi. Misol uchun:

58 + 24 = 82

58 - 24 = 34
58 x 24 = 1392
58 / 24 = 2 (qoldiq 10/24)

16 lik sanoq tizimi (hexadecimal):

16 lik sanoq tizimida 0 dan 9 gacha va A dan F gacha belgilarni ishlatish mumkin. Bu sanoq tizimida qaysi sonni qo'shish, ayirish, ko'paytirish yoki bo'lish amaliga qaratilgan sonlar yordamida amalga oshiriladi. A, B, C, D, E va F raqamlari esa 10, 11, 12, 13, 14 va 15 ni ifodalaydi. Misol uchun:

3A + C7 = 101

3A - C7 = -8 (F9 sifatida ifodalaymiz)
3A