Noorganik sintez fanidan amaliy mashg`ulot mavzulari Suyuq fazada noorganik moddalar sintеzi

B/B/BХ jаdvаli
Noorganik sintezning maqsad va vazifalarini…

Bilаmаn	Bilib оldim	Bilishni хоxlаymаn

Nazorat savollari

1. 
   Ishqoriy metallar qanday usullarda olinadi? Misollar keltiring?
   
2. 
   Metallar olishning qanday usullarini bilasiz, ularga 10 ta reaksiya tenglamasini yozing?
   

Vodorodning olinish usullari.
Laboratoriyada vodorod olish uchun rux metaliga xlorid kislota ta’sir ettirib olinadi.

Zn + 2HCl = ZnCl₂ + H₂

Mg + H₂SO₄  MgSO₄ + H₂
Sanoatda vodorod tabiiy gazlardan, suv gazidan, suvni elektroliz qilish va boshqa yo`llar bilan olinadi. Masalan tabiiy gaz tarkibidagi metan 800<sup>0</sup> C da katalizator (nikel) ishtirokida suv bug`i bilan reaksiyaga kiritilsa, vodorod hosil bo`ladi:

CH₄ + H₂O  CO + 3H₂

2CH₄  3H₂ + C₂H₂
Aktiv metallarni suv bilan ta’siri natijasida ham vodorod olish mumkin:
Me + nH₂O  Me(OH)_n + n/2H₂ (Me = Na, K, Ca, Mg)
Suvni konversiyalash . Suv bug`lari cho`g`lanib turgan ko`mir (koks) ustidan o`tkaziladi.

C_koks + H₂O CO + H₂ yoki

CO + H₂ + H₂O  CO₂ + 2H₂
Hosil bo`lgan gazlar aralashmasi “suv gazi” deyiladi.
Metanni konversiyalash bilan CH₄ + H₂O  CO + 3H₂
CO + H₂O  CO₂ + H₂
Metanni piroliz qilish va chala oksidlash reaksiyasi yordamida: