“noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi”kafedrasi “Mineral o’gitlar texnologiyasi” fanidan

U esa ammoniy gidrokarbonatga, so‘ngra ammiak va karbonat angidridga parchalanadi:

(NН4)2СО3 ⇆ NН4НСО3 +NН3; NН4НСО3 ⇆ С02 + NН3 + Н20

Ammiak va karbonat angidriddan karbamid sintez qilishning fizik-kimyoviy asoslari

Karbamid 150-220°С xaroratda va 7-100 МПа bosimda ammiakga karbonat angidridni ta‘sir ettirib olinadi. Bunda avval ammoniy karbamat hosil bo‘ladi:

2NН3(г) + С02(г) ⇆NН2СООNН4(с) + 125,6 kj

so‘ngra suv ajralib chiqib, karbamidga aylanadi:

(NН2)2СООNН4(с)⇆ (NН2)2СО(с) + Н20(с) - 15,5 kj

Jarayon ikkita faza chegarasida sodir bo‘ladi: gaz xolatidagi (NН3, СО2, Н2О) va suyuq (suyuqlanma va erigan moddalar) ammiak, ammoniy karbamat, karbamid, ammoniy karbonat tuzlari) va suv.

Karbamid ishlab chiqarish usullari.

• Karbamid sintezi natijasida suv, karbamid, ammoniy karbamat va ammoniy karbonatlari suyuqlanmasi va ortikcha ammiak hosil bo‘ladi. Ammoniy karbamati va karbonatlarini termik parchalash hamda ammiak va karbonat angidridni ajratish uchun suyuqlanmani distillyatsiya qilinadi. Olingan karbamidning suvli eritmasi qattiq mahsulotga aylantiriladi.
• Ammiak va karbonat angidridning karbamidga o‘tishi muofiq ravishda 50% va 70% dan oshmaydi. Shuning uchun karbamid ishlab chiqarish faqatgina sintez sharoitlar (xarorat, bosim, NН3:С02 nisbati) bilangina farqanmay, balki suyuqlanma distillyatsiyasi gazlari bo‘lmish ammiak va karbonat angidridni tutib qolish va ishlatish usullari bilan ham farqlanadi.
• Yuqori quvvatli ammiakli selitra ishlab chiqarish bilan uyg‘unlashgan kichik karbamid ishlab chiqarish korxonalarida distillyatsiya gazlari karbamid sintezi jarayoniga qaytarilmagan xolda ochiq sxemada ishlaydi. Bunday xolda distillyatsiya jarayoni bir bosqichda o‘tkaziladi va gazlar aralashmasidagi ammiakning barcha qismi nitrat kislotasi bilan absorbsiyalanadi

Karbamid ishlab chiqarish usullari

Xozirgi zamon yuqori quvvatli takomillashgan karbamid ishlab chiqarish korxonalari yopiq sxemada ishlaydi va bunda barcha distillyasiya maxsulotlari karbamid sinteziga qaytariladi.