Trebovanie bezopasnosti
Rastvor azotnoy kislotы toksichen , pri popadanie na koju vыzыvaet ojogi. Pri popadanie v glaza mojet vыzvat tyajeley porajenie rogovitsы i poteryu zreniya. Parы azotnoy kislotы razdrajaet dыxatelnыe puti, razrushaet emal zubov.
Vipolneniya izmereniy
V konicheskuyu kolbu pomeshayut 50sm3 vodы, ostorojno, pri peremeshivanii dobavlyayut 10 sm3 rastvora k/tы sernoy 30% 1-2 kapli rastvora kaliya margan- kislogo do poyavleniya ustoychivogo slabo razovogo okrashivaniya H2SO4- 20%
Zatem prilivayut dopolnitelno 1sm3 rastvora kaliya mat- kislogo. Poluchennыy rastvor tщatelno peremeshivayut i nagrevayut na vodyanoy bane do temperature 40 0s
Natijalarni hisoblash usullari
Massovuyu dolyu okislov azota i v pereschyote na N2O4(X1) v protsentax po formule. X1=X٠2
Gde 0,0046- massa okisi azota soot. Щaya 1sm3 rastvora kaliya mar-nogo molyarnoy konsentratsiy ekv.ta s (1/5KMpO4)=0,1 mol/dm3
t- titr rastvora kaliya marg-logo ravnыy otnosheniyu deystvitelnoy kons-siy k ego nominalnoy konsentratsii.
V- ob’em analiziruemoy azotnoy k/tы izrasxodovannoy na titrovanie, sm3
p- raschetnaya plotnost azotnoy kislotы pri 20os
I- ob’em kaliya margan- Logo, vzyatыy dlya analiza, sm3
Tajriba ishi №16
Mavzu: Ammiak havo aralashmasining analizi
Ishdan maqsad: ammiak havo aralashmasini analiz qilish usullarini o’rganish.
Nazariy qism
Atmosfera azotini tabiatda faqat tugunak bakteriyalari (dukkakli o'simliklar ildizida bo'ladi) o'zlashtira oladi. Yana chaqmoq chaqqanda havoda azot oksidlanadi, yog'in bilan birga yerga tushadi. 1898-yilda olimlarning Britaniya assotsiatsiyasi majlisida Kruks texnologlar uchun muhim muammoni o'rtaga tashladi: «Atmosfera azotini bog'lab olish buyuk kashfiyotlardan biri bo'lib, uni kimyogarlar ixtirochiligidan kutish kerak» degan edi. Shundan keyin ko‘p o‘tmay bu kashfiyot amalga oshdi. XX asming boshlarida atmosfera azotini biriktirib olishning uch usuli topildi: 1) sianamidli usul; 2) elektr yoy usuli; 3) ammiak sintezi usuli. Sianamidli usulda (1904- yilda Frak va Karolar bu usulni kashf etishgan) yuqori haroratda ohakka ko'mir qo'shib maxsus pechlarda qizdiriladi. So‘ngra hosil bo‘lgan kalsiy karbid sianamidga aylanadi.
Kalsiy sianamid, sianamid — N H2CN ning hosilasi bo'lib,
kukunsimon kulrang modda (sianamidning tuzilishi quyidagicha
Shu usulga asoslangan birinchi ammiak zavodi 1905- yilda Italiyada
qurilib ishga tushirildi. Uning mahsuldorligi 4 ming t/yilga teng
bo'ladi. Bu usulda ishlab chiqarilgan ammiak qimmatga tushar edi. 1t. sianamidga 12 000 kVt/s elektr energiyasi sarflanadi. Elektr yoy (plazma) usuli(1905- yilda kashf etilran). Atmosfera azotini past haroratli plazmaga (2200 K dan yuqori odatda 103—105 K haroratda) to'g'ridan-to'g'ri kislorod bilan oksidlashga asoslangan (elektr uchqunida azot yonishini Kevendish va Pristli topgan edi). Past haroratli havo plazmasi bu ionlashgan havo bo'lib, gaz ionlari va erkin elektronlardan iborat bo'ladi. Plazma holati yuqori anmosfera azotini biriktirib olish usullari: chastotali elektr yoyida gazlarning zaryadsizlanishidir, yadro
peaksiyalarida kuzatilada. Plazma usuliga asoslangan zavod 1905- yilda shimoliy Amerikada qurilib ishga tushirildi. Bu usulda ko‘p energiya sarflanadi (1 t. NO olish uchun 60 000 kVt/s elektr energiyasi sarflanadi), NO ning unumi past (5%) bo'ladi. NO ning tannarxi qimmatga tushadi. Ammiakli usulda N2 to‘g‘ridan to‘g‘ri H2 bilan biriktiriladi. Bu harorat, bosim va katalizator ishtirokida boradi. Bu usulda olingan ammiakning tannarxi ancha arzonga tushadi.
Hozirgi vaqtda bu usul ammiakni sanoatda ishlab chiqarishning birdan-bir usulidir. Bu usulni ancha vaqtgacha qo‘llashning iloji bo‘lmadi. Chunki bunda yuqori bosim (1000 atm. gacha) talab qilinardi. Yuqori bosimni faqatgina XX asming 10- yillarida hosil qilish mumkin bo‘ldi. Bu usulni birinchi bo‘lib, 1908- yilda nemis olimi Gaber kashf etdi, 1913- yilda uni ishlab chiqarishga tatbiq etdi. Bu kashfiyot uchun u 1920- yilda Nobel mukofotiga sazovor bo‘ldi. Bu usulga asoslangan birinchi zavod Germaniyada qurildi, uning mahsuldorligi
20—25 t/sutkaga teng bo‘lib, reaksiya 200—225 atm. bosim va 550°C haroratda, katalizator ishtirokida olib boriladi. Sobiq ittifoqda birinchi ammiak sintezi zavodi 1927- yilda qurilib ishga tushirilgan. Hozirgi paytda ammiak ishlab chiqarish sohasi ancha rivojlangan. Shuningdek, (ammiak) atmosfera azotini biriktirib olishning mikrobiologik usuli kashf etilgan. Hech qanday yuqori haroratiz,
bosim va katalizatorsiz labaratoriya sharoitida atmosfera azotini biriktirib olish mumkinligi aniqlandi. Kelajakda ushbu usul bilan juda arzon azot birikmalari ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |