Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Permanganotometrik usul bilan N₂O₃ ni aniqlash.
N₂O₃ ni erigan holda yoki NNO₂ yoki bo‘lmasa NONSO₄ ko‘rinishida KMnO₄ bilan kislotali muhitda ta’sirlashganda azot kislotasigacha oksidlanishi kuzatiladi:
4KMnO₄ + N₂O₃ + 6N₂SO₄ = 2K₂SO₄ + 4MnSO₄ + 10NNO₃ + N₂O
yoki
2KMnO₄ + 5NONSO₄ +2 N₂O = K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 2N₂SO₄ + 5 NNO₃
YUqorida ta’kidlanganidek, azot oksidlarini uchuvchangini yo‘qotish maqsadida kislota bilan o‘lchangan hajmdagi KMnO₄ eritmasi teskari titrlanadi yoki namuna KMnO₄ ning ortircha miqdor bilan ishlanadi, ortib qolgan KMnO₄ esa Mor tuzi eritmasi bilan titrlanadi. Bu usulda N₂O₃ ni aniqlash ancha to‘g‘ri bo‘ladi. SHuning uchun bu usul keng qo‘llaniladi.

Kerakli jixozlar: SHisha amplituda, 3-5 sm³ li maxsus probirka,250-300 sm³ li shisha banka,
Kerakli reaktivlar: 100 sm3 disstillangan suv, 0,1n 25 sm³ KMnO₄ eritmasi , KMnJ_4, Mor tuzi,indikator

Ishni bajarish tartibi.
Beskov va Slizkovskiy usuli. SHisha amplituda yoki katta bo‘lmagan 3-5 sm³ li maxsus probirkada 1-1,5 gr nitroza namunasi olinadi. Namunasi bor probirka 250-300 sm³ li shisha bankaga tushiriladi va tiqin bilan zich yopiladi. Bankaga oldindan 0,1n KMnO₄ eritmasidan ma’lum hajmda quyiladi va 100 sm3 disstillangan suv bilan suyultiriladi. KMnO₄ ni ortiqcha miqdorda olish kerak, masalan, 6% atrofida azot oksidlari (NNO₃ ga hisoblaganda) bo‘lgan 1 nitroza namunasiga 0,1n 25 sm³ KMnO₄ eritmasi olinadi. Probirkani bankaga tushurilgandan keyin, banka og‘zi zich yopiladi va eritma yaxshilab aralashtiriladi. Agar ortiqcha KMnJ₄ Mor tuzini eritmasi bilan titrlash davom ettirilsa, eritmani qizil rangini rangiz holatga o‘tishini bilish odatda ancha qiyin va aksincha rangsizdan qizil rangga o‘tishini ortiqcha bir tomchi KMnO₄ qo‘shish bilan aniqlash oson. SHuning uchun eritmasga 0,1n Mor tuzini ortiqcha miqdor qo‘shiladi va uning ortiqcha miqdor 0,1n KMnO₄ eritmasi bilan titrlanadi.

Hisoblashlar
Kislotadagi N₂O₃ ning foiz miqdori quyidagi formuladan aniqlanadi:

X_N2O3=

yoki NNO₃ ga hisoblaganda:
X_HNO3=
Bu erda: 0,0019 – 0,1n 1 sm³ KMnO₄ eritmasiga to‘g‘ri keluvchi N₂O₃ ning
miqdor, g;
a- analizda ishlatilgan KMnO₄ ning umumiy hajmi, sm³;
v- 0,1n Mor tuzi eritmasining (KMnO₄ bo‘yicha) hajmi, sm³;
g- namuna og‘irligi, g;
0,00315 – 0,1n 1 sm³ KMnO₄ eritmasiga to‘g‘ri keluvchi NNO₃ ning miqdor,g.
Teskari titrlash usuli. Ba’zi hollarda, masalan o‘ta aniqlik talab qilinmaydigan hollarda, KMnO₄ eritmasi nitroza bilan teskari titrlash usulini qo‘llash mumkin.
Azot oksidlarini aniqlash uchun hajmi 500 sm³ bo‘lgan konussimon kolbaga 50sm³ 0,5 n KMnO₄ eritmasi quyiladi va 150 sm³ issiq distillangan suv bilan suyultiriladi. Tekshirilayotgan nitroza eritmasi bilan suyultirilgan KMnO₄ eritmasi binafsha rang tugaguncha titrlanadi. N₂O₃ning miqdor quyidagi formuladan hisoblab topiladi:
G_N2O3 = 0,0095*50*100
V*

V=

Bu erda, 0,0095 – 1 sm³ 0,1n KMnO₄ eritmasiga to‘g‘ri keluvchi N₂O₃ ning miqdor, g;
V-0,0095 – 50 sm³ 0,5n KMnO₄ eritmasini titrlashga sarflangan nitrozaning hajmi, sm³;
Agar analiz uchun 50 sm³ KMnO₄ eritmasi emas, balki boshqa hajm olinsa formulaga o‘zgartirish kiritiladi. Kislota analizida esa 10 sm³ 0,1n KMnO₄ eritmasi olinadi.