Noorganik moddalar haqida Sintezlash haqida Sintez qilish uskunalari haqida



Download 1,23 Mb.
bet16/24
Sana19.03.2022
Hajmi1,23 Mb.
#501399
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   24
Bog'liq
Marqaboyev Rahmatulla...

Solvoliz. Bir qator erituvchilar borki, ular nafaqat reagentlarni solvatlaydi, balki suvli eritmalardagi gidrolizga o’xshash mexanizm bo’yicha reaksiyaga ham kirishadi. Bunday erituvchilarga birinchi navbatda ammiak, spirtlar, gidrazin, gidroksilamin va boshqalar singari suvga o’xshash erituvchilar kiradi.
Davriy sistema IV guruh elementlari xloridlarining suv, spirt va ammikda ta’sirlanish misolida solvoliz hodisasini ko’rib chiqamiz:


H O MCl3 + H+ + Cl
H O MCl3 + H+ + Cl
IV gruppa elementlarining galogenidlari uchun ammonoliz darajasi SiCl4, TiCl4, ZnCl4 va ThCl4 qatorida kamayib boradi. Xuddi shunga o’xshash hol gidroliz uchun ham kuzatiladi. Nazariy jihatdan bunday bog’liqning teskarisini kuzatish kerak edi, chunki M–Cl bog’lanish kuchli ionli xarakterga ega bo’ladigan (ionlanish darajasi SiCl4 dan ThCl4 ga o’tganda ortadigan) hollardagina xlor atomlarining amin guruhlariga almashinishi osonlashadi. Eh-timol, bunday nomunofiqlikni teskari tartibda o’zgartiradigan solish-tirma sirt zaryad keltirib chiqaradi. Solishtirma sirt zaryad M–Sl va N–H bog’larni ionlashtirish uchun zarur bo’lgan koordinasion energiyani hosil qiladi, va binobarin, reaksion qobiliyat va almashinish darajasining o’zgarish tartibi tajriba yo’li bilan aniqlangan ma’lumotlar asosida topiladi. M–Cl bog’ ionligining ortishi esa, asosan solvatlanish jarayoniga yordam ko’rsatadi, buning natijasida erituvchi molekulasi kationining ichki koordinatsion sferasiga kirib, anionni tashqi koordinasion sferaga siqib chiqa-radi.
Kimyoviy reaksiya tezligiga solvoliz qanchalik ta’sir ko’rsatishini Tl (III) ishtirokida U(IV) ning U(VI) gacha oksidlanishi misolida ko’rish mumkin.
Reaksiyaning umumiy sxemasi quyidagicha:
U(IV) + Tl(III) → U(VI) + Tl(I)
Reaksiya xlorid kislotaning suvli eritmasida o’tkazilganda reaksiya tezligi quyidagi tenglama bilan ifodalanishi mumkin:

d[U(IV)] K1' [H]1 K2' [H]2 .  [U(IV)][Tl(III)]
dt
Bu tenglamada ishtirok etadigan ikkita tezlik konstantalari reaksiyaning ikki xil yo’nalishiga mos tushadi, bunda aktivlangan komplekslar tegishlicha (U.OH.Tl)6+ va (U.O.Tl)5+ strukturalarga ega bo’ladi:
U(IV)  Tl(III)  H2OK1(U.OH.Tl)6  H , (9)

U(IV)  Tl(III)  H2OK2(U.O.Tl)5  2H.
Shu reaksiyaning o’zi 25%-li (massa bo’yicha) metanol eritmasida o’tkazilganda reaksiya tezligi quyidagi kinetik tenglama bilan ifodalanishi aniqlandi:
d[U(IV)] ' [U(IV)][Tl(III)][H]1 K2' [U(IV)][Tl(III)][H]2 .
  K1
dt
Ushbu kinetik tenglamaga muvofiq, reaksiya yo’nalishlarining biri uchun boshqa aktivlanish jarayoni taklif etildi va (9) tenglama o’rniga quyidagi tenglama vujudga keldi:
U(IV) + 2Tl(III) + 2H2O K2 (Tl.NO.U.OH.Tl)8+ + 2H+.
4-jadvalda metanol va suv aralashmasining hamda taqqoslash uchun suv fazasining kinetik qiymatlari keltirildi. Jadvaldan ko’rinadiki, erituvchi sifatida olingan suvdan 25% metanol va 75% suv aralashmasiga o’tilganda reaksiyaning tezligi, mexanizmi va termodinamik kattaliklari o’zgaradi.
4 - j a d v a l Tl(III) ioni bilan U(IV) oksidlanishining kinetik qiymatlari (ion kuchi – 2,9)

Muhit

Konstanta
turi




Harorat, °C

–∆H*, kJ/mol

–∆S*, e.e

–∆G*, kJ/mol

15

20

25

Aralashma Suv
Aralashma Suv

K1

0,0037
0,57

0,0040
1,02

0,0041
2,11

13,0
103,1

–247,0 67,0

86,7
82,5

K2

0,75
0,67

0,85
1,17

0,98
2,13

18,6
90,9

–182,6 29,3

73,2
82,5


Download 1,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish