Noorganik kimyo

2.5 Alyuminiy oksidi bilan boradigan reaksiyalar:

Kataliz : Alyuminiy oksidi sanoat uchun foydali bo’lgan turli xil reaksiyalarni katalizlaydi . Eng katta miqyosda qo’llaniladigan alyuminiy oksidi Claus jarayonida vodorod sulfidi chiqindi gazlarini qayta ishlash zavodlarida elementar oltingugurtga aylantirish uchun katalizator hisoblanadi. Bu , shuningdek , suvsizlanishi uchun foydalidir , spirtli alkenlar uchun .

2A 4 Al + 3 + 90

A + 2NaOH + 3 2Na[Al(OH]

A + 2KOH + 3 2K[Al(OH]

A + 2NaOH 2NaAl + {~ 100}

A + 2KOH 2KAl + {~ 100}

A + 3 + 3

A + 6HN 2 Al(N + 3

A + 6HC 2AlC + 3

A + 3C + 3C 2AlC + 3CO {~85}

A + 6HF 2Al + 3 {~50}

A + N 2NaAl + C {~ 110}

A + 6HI 2Al + 3

A + 3C + 2AlN + 3CO {~170}

A + 6CCOOH 2Al( CCOO + 3

A + 3 S {yuqori temperaturada}

A + NO 2NaAl{~120 }

III. Xulosa

Kundalik turmushda ishlatiladigan har qanday maishiy qurilmalar, qishloq xo’jaligi texnologiyalarida alyuminiy juda katta ahamiyatga ega .

Bu esa Alyuminiy metali xossalarini yanada kengroq o’rganishimiz kerakligini anglatadi.

Alyuminiy birikmalari tabiatda keng tarqalgan. Ayniqsa uning koround (A) minerali yer yuzining deyarli barcha qismida uchraydi .

Tozalik darajasi yuqori bo’lgan alyuminiy olish uchun , biz A ning fizik va kinyoviy xossalarini yaxshi bilishimiz zarur.

Koround mineralining keng tarqalgani Alyuminiyni sanoat miqyosida olish uchun imkon yaratildi , sanoatda arzon va qulay usulda alyuminiy olish , alyuminiy oksidini chuqurroq o’rganishga talab qiladi .

Alyuminiy oksdi boshqa metal oksidlaridan farqli va ustun tomonlari mavjud .

Masalan : alyuminiy ochiq havoda qolsa uning sirti zich oksid parda bilan qoplanib qoladi . Bu oksid parda uni keyingi oksidlanishidan saqlaydi .

Uning qalinligi 0,0000001 m , shunday yupqa bo’lsada alyuminiy sim qayrilib qolsa yoki bukilib qolsa ham ochilib qolmaydi . Deyarli boshqa metallarda bunday xossa yo’q .

Masalan temirdan yasalgan (tayyorlangan) sim ochiq havoda darrov havo kislorodi va suv bug’i tasirida zang hosil qiladi . Shuning uchun alohida elektr energiya bilan ta’minlash uchun alyuminiy simidan foydalaniladi .

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1. “Anorganik kimyo” S. Teshaboyev, M. Nishonov Toshkent-2000 yil.

2. “Anorganik kimyo” A. V. Metilskiy Samarqand-2007-yil

3. “Anorganik kimyo” F. Parpiyev 2000-yil

4. “Umumiy kimyo” X. Xomchenko 2012-yil

5. www.google.uz

6. www.referat.uz

7. www.ziyonet.uz

8. www.ximik.uz