Noorganik kimyo


Alyuminiy oksidi – alyuminiy ishlab chiqarish uchun xom ashyo



Download 64,57 Kb.
bet11/13
Sana15.05.2021
Hajmi64,57 Kb.
#64719
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
HASANBOY ESANBOYEVICHNING KURS ISHI

Alyuminiy oksidi – alyuminiy ishlab chiqarish uchun xom ashyo .

Alyuminiy rudalaridan tayyorlangan , preboksid . Shuningdek , alyuminiy nefelin , kaolin , alunitdan alyuminat yoki xlorid usullari bilan olinadi . Alyuminiy – katalizator , adsorbent , refrakter va abraziv materiallar ishlab chiqarishda xom ashyo .

Alyuminiyni aralashmalardan tozalash juda qiyin, shuning uchun xom ashyoning o’zi toza bo’lishi kerak. Odatda kriolit sun’iy ravishda ni eritib, hidroflorik kislotadagi soda bilan reaksiya natijasida tayyorlanadi.



3+ 2 + 12HF + + 9

Tarkibida 50-60 % va bir qator aralashmalar ( bo’lgan tabiiy boksidlar ulardan toza alyuminiy sesquiosidi olish uchun (0,2 dan ko’p bo’lmagan miqdorda) dastlabgi kimyoviy ishlovdan o’tkaziladi. Bunday qayta ishlash usullari boshlang’ishich boksid tarkibiga bog’liq va ancha murakkab .

Alyuminiy eritish pechi temir qutidan iborat bo’lib , uning ichki devorlari va pastki qismi refraktir materiallarning issiqlik izolatsion qatlami bilan qoplangan va uning ustiga eletroliz paytida katod bo’lib xzmat qiladigan qalin uglerodli astar kiradi. Anod sifatida massiv uglerod elektirodi ishlatiladi. Jarayon taxminan haroratda, taxminan 5 V kuchlanishda va 140 ming A kuchlanishda chiqariladi. Olingan kislarod ko’mir bilan va hosil qiladi . Bunda parallel ravishda, ftorning ahamiyatsiz chiqishi tufayli oz miqdordagi va olinadi. Anotning yonishi tufayli uni asta - sekin pastga tushirish kerak. Olovning yon devorlari (va suyiqlik yuzasi ning ko’p qismi) elektrolitning qattiq qismi bilan qoplangan, bu ularning anotdan chiqadigan gazlar bilan ajralib chiqishini oladi va eritmani sovitishdan saqlaydi. Olovni ishlatish vaqti - vaqti bilan ( va ozgina kryolit ) qo’shiladi va eritilgan metal chiqariladi.

Alyuminiy eritish juda energiya talab qiladi : bir tonna metall taxminan 10 ming kVt soat elektr enrgiyasini talab qiladi. Uning birlamchi tozalanishi xlorni puflash orqali amalga oshiriladi. Sotiladigan metal odatda 99,7 % a alyuminini o’z ichiga oladi. Boshqa nopokliklar bilan (asosan Si va Fe ) tarkibidagi gallium izlari ham mavjud.



1980- yillarda alyuminiyga doimi va ortib borayotgan talab endi boksid zaxiralarini qondira olmaydi. Olimlarning taxmin qilishicha, 21-asrning o’rtalariga kelib boksid manbai qurib boshlaydi. Boshqa turdagi xom ashyolarni topiswh shoshilinch. Xuddi shu muammogas duch kelgan jahon amaliyotida SSSR da alumin (alumina-) alunitdan-oq yoki kulrang - sarg’ish rangli alumdan (37%bo’lgan kaliy va alyumini gidrosulfatlaridan) olingan.



  1. Yuqori Al-O-Al rishtalari mustahkamligi va zich kristalli tuzilishi oldindan aniqlanadi yuqori harorat alyumin oksidining erishi (taxminan 2050C) , qattiqligi va yongnga chidamliligi. Shunday qilib, qattiqlikdagi korunt faqat olmosdan ikkinchi o’rnda turadi va korundum doiralari va zumrat shaklida abrazif material sisatida ishlatiladi. Shuningdek , u alundum deb ataladigan boksiddan, yuqori darajada kalsylangan dan suniiy ravishda ishlab chiqarilgan o’tga chidamli material sifatida keng qo’llaniladi. Yuqori qattiqligi tufayli suniiy ravishda ishlab chiqarilgan kround yagona kiristallari (xususan yoqut) aniq mexanizmlardan qo’llab quvvatlovchi toshlar sifatida ishlatiladi. Suniiy yoqut kvant generatorlari (lazerlar) sifatida ishlatiladi.



Odatda, Alyuminiy oksidi ( mp 2050 m 350 ) to’g’ridan to’g’ri tish tsementlarini ishlab chiqarishda qo’llaniladi . Shunday qilib , yuqori sifatli stomotologik tsement turlaridan birining kukuni 700- 80 haroratda termoyadroviy yo’l bilan va quyidagi tarkibiy qismning ehtiyotkorlik bilan tayyorlangan aralashmasidan silliqlanadi : 28,4% , 20,9% ,7% , 19% , 6,39 % Ca 3,41 % , 4% .

Bunday tsmentni aralashtirish uchun suyuqlik Al ning kuchli eritmasidir.



Alyuminiy oksid mahsulotlari 180 C gacha ushlab turadi. Juda yuqori va ularning kimyoviy qarshiligi. Biroq, ular issiqlikni yaxshi o’tkazadilar va harorat o’zgarishiga toqat qiladilar. Eritilgan alumini purkash orqali metallarga samarali himoya qatlamini yaratish mumkin.

va ning teng miqdordagi birlashishi, so’ngra ularning eritishi shisha tolaga olib keldi ( “gulxan”). Yuqori issiqlik barqarorligi va kimyoviy ta’sirlarga yuqori qarshilik bilan tavsiflanadi. U o’z xususiyalarini 125 C ga o’zgartirmaydi, faqat 160 S dan yuqori darajada eriydi va ayniqsa issiqlik izolyatsiyalovchi materiallar ishlab chiqarish uchun javob beradi.

Korundum asosida og’ir toshli sun’iy tosh qurilgan-mikrolit “ U juda oz miqdordagi (mikron buyurtmasi bo’yicha) korunt donalaridan iborat bo’lib , unga bog’lab turadigan oynali materialning ozgina qo’shilishi kerak. Mikrolit to’sarlari haddan tashqari qattiqligini 120 S gacha saqlab turadi va shuning uchun metallni juda yuqori darajada qayta ishlashga imkon beradi.

Birinchi marta (1960) optic kvant generator ( “lazer” ) –spektning ko’rinadigan mintaqasida yoki uning yonida monoxromatik nurlanishni (ya’ni bitta aniq to’lqin uzunligiga ega) nurlanishini keltirib chiqaradigan qurilma. Lazerning harakati ( shuningdek ,unga o’xshash “maser”, qisqa radioto’lqinlarning o’xshash nurini yaratadi) bir vaqtning o’zida ko’plab bir xil zarrachalarning erigan spektning ko’rinadigan mintaqasida uning yonida monoxromatik nurlanishni (ya’ni bitta to’lqin uzunligiga ega) nurlanishini keltirib chiqaradigan qurilma. Lazerning harakati (shuningdek,unga o’xshash “maser”, qisqa radioto’lqinlarning o’xshash nurini yaratadigan) bir vaqtning o’zida ko’plab bir xil zarrachalarning energiya darajasining ma’lum darajada pasayishi natijasida energiya chiqarishga asoslangan.


Download 64,57 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish