Noorganik kimyo


a)atom va ionlarning radiusi



Download 8,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/372
Sana15.01.2022
Hajmi8,97 Mb.
#369459
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   372
Bog'liq
sanoat farmatsiya fakulteti 2-kurs talabalri uchun fizik va kolloid kimyo fanidan maruzalar matni

           a)atom va ionlarning radiusi 


Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
46 
 
    Element atominig eng ko’p ishlatiladigan xossalaridan biri unning atomi va 
ioninig radiusidir. 
Qattiq moddalar va alohida molekulalarning tuzilishi bayon etishda 
geometrik yondoshish , shuningdek elektronning yadrogacha bo’lgan masofasi ion 
hosil bo’lish uchun sarflangan energiya bilan korresayalangan b’ladi. 
      
Atom tuzilishing kvant nazariyasi atom va ionlar radiusi to’g’risida aniq 
qiymatlar bermaydi, sababi katta masofalarda yadrodan uzoqlasgan sari 
elektronning to’lqin funksiyasi exponensial kamayadi. Albatta bir nechta 
elektronga ega atomdan ko’ra ko’p miqdordagi elektronlarga ega atomning radiusi 
katta bo’lishi kutiladigan holat. Shu nuqtai nazardan kimyogarlarga empirik 
ma’lumotlar asosida atom radiusini o’lchashi bir qancha usullari takligf etiladi.    
         Metall radiusiikkita yadro orasidagi qattiq metalldagi (1) qo’shni 
atomlarning masofasini yarmi orqali aniqlanadi. Kovalent radius bo’lsa metallmas 
elementning yadrolar orasidagi masofani ikkiga bo’lish orqali(2) aniqlanadi. Qo’sh 
bog’lar oddiy bog’larga qaraganda qisqa bo’ladi. 6.3-6.5-rasmda  davriy jadvalda 
metallik va kovalent radiusning davriy o’zgarishi keltirilgan. 
 
6.3-rasm. Atomlar radiusining atom nomerga qarab o’zgarishi.  
6.4-rasm. Metallar ucun metallik radiusi, metallmaslar uchun kovalentlik radiusi 
ishlatilgan.   
6.5-rasm. Atom radiuslarni aniqlash sxemasi. 
         Endi metallik va kovalent radiuslarni, oddy qilib atom radiuslar deymiz. 
Elementning ion radiusi qo’shni kation va anion yadrosi orasidagi masofani 
o’lchash orqali aniqlanadi (3).Bu erda ozgina aniqsizlik bor, bu ikkita ion 
orasidaagi radius , ya’ni kation va anionlar orasidagi masofani qanday aniqlash 
kerak. Odatda ion radiusi O
2-
  1,40 A deb olinadi. Masalan, Mg
2+  
Ioni radiusi Mg
2+
 va O
2- 
 ionlarinig yadrolararo masofasidan 1,40 A olib tashlab 
hisoblasa bo’ladi.  Ba’zi ionlarning radiuslari 1.5 jadvalda keltirilgan. 
        1.4 jadvaldan ko’rinib turibdiki, guruh ichida atom radiusi uyqoridan pastga 
qarab ortadi. Shuningdek, atom radius s- va p- blok elementlar uchun chapdan 
o’ngga qarab kamayadi. 
 1.4 jadval. Elementlar atom radiusi (A larda) 


Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
47 
 
 
 
 
1.5. Jadval. Ionlar radiusi ( A larda) 
 
          

Download 8,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   372




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish