Noorganik kimyo

 
9.4- jadval. S-blok metallarining gidridlari strukturasi
31
 
 
Birikmalar 
Kristallik strukturalar 
LiH,  NaH,  
КН,  RbH,  CsH 
Osh tuzi 
MgH
2
 
Rutil 
CaH
2
,  SrH
2
,  BaH
2
 
Buzilgan   
РЬС1
2
 
   
       
Ionli  gidridlar  suvsiz  erituvchilarda  erimaydi,  lekin  ishqoriy  metallarning 
galogenidlari suyqlanmasida eriydi. Elektroliz qilinganda anodda vodorod ajraladi: 
                 
е
газ
Н
распл
Н
2
)
(
)
(
2
2
+
→
 
         Bu  reaksiya   
−
Н
  mavjudligini  isbotlaydi.Ion  giridlar  suv  bilan  shiddatli 
reaksiyaga kirishadi
: 
      
NaOH
г
Н
ж
О
Н
тв
Na
Н
+
→
+
)
(
)
(
)
(
2
2
 
         
Laboratoriyada suv qoldig’ini (argon, azot) yo’qotishda shu reaksiyadan 
foydalaniladi: 
                                                 
31
 
Уэллс  А. Структурная  неорганическая  химия.  В 3-х  т.  Пер.  с  англ. 
— 
М.:  Мир,  т.  2, 1987,  с.  9. 
 

---

Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
185 
 
2
2
2
2
2
)
(
2
Н
ОН
Са
О
Н
СаН
+
→
+
 
    Gidridlardan boshqa turdagi gidridlar sintezida foydalaniladi: 
)
](
)
(
[
)
(
)
(
)
(
3
5
2
3
5
2
s
H
C
HB
Na
s
H
C
B
q
NaH
→
+
 
Bu erda s dietilefir eritmasidagi eritma. 
       Vodorodning elekromusbat metallar bilan birikmasi metal giridlari   
−
+
Н
М
; 
ular kislotalar bilan ta’sirda   
Н
2  
ajratadi va
 
  
−
Н
  ionini elektrofil moddalarga 
beradi.  
                 Metallsimon gidridlar 
      Nosteoximetrik metallsimon gidridlarni barcha o’tish metallari 3,4,5, va f-
elementlar hosil qiladi. VI guruhda faqat CrH ma’lum.  7,8,9 gereh metallarining 
toza gidridlari noma’lum.  Juda uyqori bosimda temir tarkibida vodorodning erishi 
to’g’risida ma’lumotlar bor, bundan tashqari yer  yadrosida ancha miqdorda temir 
gidridi borligi ham ma’lum. 7-9 guruh elementlarini gidridlar hosil qilmaydigan 
birikmalar ham deyiladi. Ular juda kam birikmalar hosil qiladi, va bu birikmalar 
ancha barqaror bo’ladi.