Noorganik kimyo

2.3-rasm. Reaksiya tartibini aniqlash. 
 Ikki molekulyarli reaksiyalar: 
                       H
2 
 +J
2
  = 2HJV = k[H
2
][J
2
] 
      
Uch molekulyarli reaksiyalar: 
                     2NO + Cl
2
  =2 NOCl               V = k  [NO]
 2
[Cl] 
         Reaksiyaning molekulyarligi va tartibi  o’zaro, agar reaksiyaga kirishuvchi 
moddalardan biri juda ko’p miqdorda olinsa (masalan saxarozaning gidrolizi) va 
faqat bir moddaning konsentrasiyasi o’zgarsa  molekulyarlik va tartib mos 
kelmaydi.Hatto nolinchi tartibli reaksiyalar ham uchraydi.Ularda kimyoviy reaksiya 

---

Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
19 
 
konsentrasiyaga bog’liq bo’lmaydi.Moddalar konsentratsiyasini vaqtga bog’liqlik 
grafigi ham tartibni aniqlshga imkon beradi(2.3-2.4 rasmlar). 
      
Kimyoviy reaksiyalarni  oddiy  va  murakkab reaksiyalarga bo’lish mumkin. 
Agar reaksiya faqat bir bosqichda borsa,  oddiy reaksiya deyiladi. Parchalanish 
reaksiyalari oddiy reaksiyalarga misol bo’ladi.