Noorganik kimyo

•qattiq kislotalar uchun komplekslar barqarorligi ortadi: 
      R
3
P<< R
3
N,  R
2
S << R
2
O. 
•uymshoq kislotalar uchun komplekslarning barqarorligi ortadi: 
     R
2
O<< R
2
S, R
3
N<<  R
3
P. 
Qattiqlik ta’rifi asosida: 
•Qattiq  kislotalar qattiq asoslar bilan bog’ hosil qilishga moyil. 
•Uymshoq kislotalar uymshoq asoslar bilan bog’ hosil qilishga moyil. 
         
             Erituvchilar kislota va asoslar sifatida 
      
Ko’p erituvchilar  electron juftning akseptori yoki donoridir, mos ravishda ular 
Luyisning yoki kislotasi yoki asosi hisoblanadi.Erituvchining  kislotaligi yoki 
asosligi kata ahamiyatga ega, chunki ular suvli va suvsiz erituvchilardagi 
reaksiyalarni farqlsh imkoniyatini beradi. Modda erituvchida eriganida orin olish 
reaksiyalari ketadi yoki almashinish ham borishi mukin. Masalan, surma (V) ftorid 
brom triftoridi orasida o’rin olish realsiyasi amalga oshadi: 
 
        Bu reaksiyada SbF
5
kuchli Luyis kislotasi bo’lib, u F
- 
ionini BrF
3
- 
melekulasidan dan tortib oladi. Bryonsted  boyicha reaksiyada erituvchinig roli 

---

Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
137 
 
ancha keng tushuniladi. Bunda [
Н
+
]   doim erituvchi bilan kompleks hosil qilishi 
qaraladi, yani 
НзО
+
  ioni hosil bo’lib erituvchi rolida suv keladi. Eritmadagi 
reaksiya protonnining ko’chishi bilan amalga oshadi, yani proton erituvchidan-
asosdan  boshqa asosga o’tadi.  Odatdagi erituvchilardan faqat to’yingan 
uglevodorodlargina aniq ifodalangan Luyisning kislotalik xossasiga ega emas.