Nodir va radioaktiv metallar rudalarini qazib olish va qayta ishlash

Yer ostida ishqorlash texnoligiyasining parametrlarning hisoblash.

Ishqorlash uchun odatda mineral kislotalarning suvli eritmalari yoki ishqorli metallarning karbonat tuzlari ishlatiladi.

Kislotali usul yuqori ajratib olishni ta’minlaydi, ammo selektivligi bilan karbonat usulidan kamroq farq qiladi.

Yer qa’rida ishqorga solish jarayoni minerallarni kimyoviy reagentga ta’siri hisobidan qattiq modda fazasidan suyuq holatga o’tashini ta’minlaydi.

Ishqorlash vaqtida kislota konsentratsiyasining ko’payishi uran minerallarining erish tezligini oshiradi va ayni paytda uning jins bilan reaksiya sarfini oshirib qatlamining kimyoviy eritgichlar bilan to’yinish davrini (zaksleniya)kamaytiradi.

Asosiy geptexnologiya ko’rsatkichlari quyidagilar kiradi:

• 
  Mahsuldor eritmada metall konsentratsiyasi;
  
• 
  Quduqning umumiy debiti;
  
• 
  So’rib oluvchi quduq debiti;
  
• 
  Bir vaqtni o’zida ishlaydigan quduqlar soni;
  
• 
  Blok, qator va yacheykalarning ishlab chiqarish davomiyligi;
  
• 
  Mahsuldor eritma va oksidlagichning paydo bo’lish vaqti;
  
• 
  Quduqda ishchi omillarning ko’tarilish va tushish o’lchovlari.
  

Asosiy ishqor solish parametrlarini hisoblash quyidagi ketma – ketlikda amalga oshiriladi.

Mahsuldor eritmada metall kontsentratsiyasi

Е – metall olishning koeffitsiyenti; Р – ishlab chiqarayotgan maydonda metall zahiralari, т; d – mahsuldor ertimaning zichligi, т/м³; f – ruda massasiga ishqorlaydigan eritma massasining nisbati; М – ishqorlaydigan eritma bilan ichlab chiqarilgan jinslarning o’rtacha zichligi, м; γ – rudalarning zichlik hajmi, т/м³; F – ishlab chiqarish maydoni, м².

Jarayonni bajarish vaqtida so’rib oluvchi quduqlarning umumiy debiti

т/сут,

М_е – metall bo’yicha korxonaning yillik loyihaviy unimdorligi, т; Т – yillik belgilangan ish kunlarining soni, kun;

So’rib oluvchi quduqlarning debiti

т/сут,

b – so’rib oluvchi quduq tomonga qarab harakatlanuvchi eritma oqimining o’rtacha kengligi, м; V – eritmaning filtirlanish optimal tezligi, м/сут.

Bir vaqtning o’zida ishlaydigan so’rib oluvchi quduqlar soni

Bitta so’rib oluvchi quduqqa to’g’ri keladigan maydonni ishlab chiqarish davomiyligi:

F₀ = Bitta so’rib oluvchi quduqqa to’g’ri keladigan ishlab chiqarish maydoni, м².

so’rib oluvchi quduqlarda mahsuldor eritmalarning chiqish vaqti

сут,

n – mahsuldor g’ovaklilik; l- so’rib oluvchi va yuboruvchi quduqlar orasidagi o’rtacha masofa, м.

Samarasiz eritmalarning umumiy debiti

, т/сут.

Alohida quvurlar orqali samarasiz eritmalarni yuborishda eritmadagi metallar kontsentratsiyasining o’rtacha qiymatini aniqlash:

Tog’- rudalar massasi bilan kimyoviy reaksiyasi va samarador qatlamni to’ldirish uchun erituvchining xarajatlari.

м³,

С_р – ishqorlanayotgan eritmada belgilangan erituvchining kontsentratsiyasi; С_к – olinayotgan eritmada erituvchining kontsentratsiyasi

Variantlar	Dastlabki ma’lumotlar
	P, т	F, м^2	Мe, т	V м/сут.