Noan’anaviy dars

Biologiyani o’qitishda “Noan’anaviy dars” shaklidan foydalanish metodikasi.

Reja:

1. 
   Kirish
   
2. 
   Biologiyada noan`anaviy darslar tashkil qilishning pedagogik asoslari
   
3. 
   Noan`anaviy dars va o‘qituvchi faoliyati
   
4. 
   Noan`anaviy dars shakllari, metodlari, vositalari
   

Kadrlar tayyorlash milliy dasturida belgilangan vazifalarni bosqichma-bosqich amalga oshirilayotganligi natijasida, respublikamiz ta’lim tizimida tub islohotlar sodir bo‘lib, u rivojlangan mamlakatlar ta’lim tizimi bilan uyg‘unlashib bormoqda. Bu jarayonda tayyorlanayotgan kadrlarning kasbiy mustaqil fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish, ularning eng muhim sifat ko‘rsatkichlaridan biri sifatida e’tirof etilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Abdug‘anievich Karimov ta’kidlaganidek: «Agar talabalar fikrlashga o‘rganmasa, ta’lim samarasi past bo‘lishi muqarrar. Albatta bilim ham kerak. Ammo u o‘z yo‘liga. Mustaqil fikrlash ham katta boylikdir.» Chunki, bozor iqtisodi sharoitida faqat mustaqil fikrlash qobiliyatiga ega bo‘lgan shaxsgina, ijtimoiy hayotda o‘zining munosib o‘rnini topaoladi, jamiyat uchun ham, o‘zi uchun ham foydali bo‘ladi va turli g‘arazli oqimlar ta’siriga berilmaydi. Shuning uchun ham, so‘ngi yillarda malakali mutaxassislar tayyorlash jarayonida talabalarning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantiruvchi noan`anaviy ta’limni tashkil qilish, faol usullarida foydalanishga ko‘proq e’tibor berilmoqda. Noan`anaviy ta’lim usullarining o‘ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• O‘quvchilarga tayyor o‘quv materialini taqdim etmaydi;

• o‘quv materiali shunday bayon etiladiki, o‘quvchilar faol bilish va mustaqil o‘zlashtirish jarayonida yangi bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘ladilar;

• faol o‘qitishning negizida mustaqil fikrlashga undash yotadi.

Noan`anaviy ta’lim – o‘quvchilar bilim olishga qiziqtiruvchi, bilim doiralarini kengaytiruvchi, ularda hozirjavoblik xususiyatlarini tarbiyalovchi, faollashtiruvchi va ularning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantiruvchi kabi didaktik funktsiyalarni bajaradi. Tajribalarda ta’kidlanganidek, agar mashg‘ulot odatdagi - faqat tinglab o‘tirishga asoslangan usulda o‘tkazilganda, o‘quvchilar axborotning ko‘pi bilan 20 foizini o‘zlashtirgan bo‘lsa, ilg‘or pedagogik usullardan foydalanilganda esa, bu ko‘rsatkich 80-90 foizgacha oshganligi tasdiqlangan.

Noan`anaviy ta’limning samaradorligi yana shundan iboratki, uning qatnashchilari yaxlit tizimli bilimga ega bo‘ladi va mustaqil - ijodiy fikrlash qobiliyatlari rivojlanishi negizida bo‘lajak kasbiy faoliyatga oid boshlang‘ich ko‘nikmalar shakllantirilib, o‘quv-tarbiyaviy jarayonni amaliyot bilan bevosita bog‘lab olib borishni ta’minlaydi. Shuning uchun ham u, rivojlantiruvchi o‘qitishning yuqori samarali usullaridan biri bo‘lib hisoblanadi.