N=length x0

7.6 Lokal va global o`zgaruvchilar

Funksiya parametrlarining ro`yhatida ko`rsatilgan parametrlar lokal o`zgaruvchilar bo`lib, funksiya chaqirilganda ularning o`rniga qo`yiladigan qiymatlarni olib o`tish uchun xizmat qiladi.

Agar funksiyadagi o`zgaruvchilar global bo`lishi zarur bo`lsa, ular global x1, x2,… komandasi yordamida e`lon qilinadi.

Quyidagi misolni ko`raylik. Tahrirlagich oynasida sws=(x+y+z)/abs(x+2*y+3*z) ifodani hisoblovchi uch o`zgaruvchili yu funksiyasi hosil qilingan.

Dasturda x,y va z o`zgaruvchilar yu(x,y,z) funksiyaning parametrlari bo`lganliklari sababli, ular lokal o`zgaruvchilardir. Funksiya qobig`idan tashqarida ularga nol qiymatlar berilgan. Agar komandalar oynasida yu(1,2,1) ning qiymati hisoblanadigan bo`lsa, ularga x=1 va z=1 qiymatlar beriladi. Shuning uchun natija sws=0.5 bo`ladi. Lekin funksiyaning qobig`idan chiqqandan keyin x, y va z o`zgaruvchilar qiymatlari mavjud bo`lmaydi. Shunday qilib, ushbu o`zgaruvchilar o`z qiymatlarini funksiya parametrlarining qiymatlariga faqat local tarzda – funksiya qobig`ining ichidagina o`zgartiradi.

Har qanday funksiya qobig`ida aniqlangan o`zgaruvchi singari sws o`zgaruvchi ham lokal o`zgaruvchidir. Dastlab uning qiymati aniqlanmagan bo`ladi. Funksiyaning ichidagi u sws=0.5 qiymatni qabul qiladi. Funksiyadan qaytgandan keyin funksiyada qo`llanilganligiga qaramasdan, u noaniq bo`lib qoladi. Agar sws ni chiqarishga harakat qilinsa, komandalar oynasida xatolik to`g`risida axborot hosil bo`ladi. Bunga ishonch hosil qilish uchun quyidagi misolni ko`raylik.

Komandalar oynasida quyidagi hisoblashlarni ko`ramiz;

>>yu(1,2,1)

sws= 0.5

ans= 0.5

>>sws???Undefined function or variable sws`.

Ko`rinib turibdiki, lokal o`zgaruvchilar komandalar oynasida qiymatga ega emas.

Funksiyadagi hamma amallar bajarilgandan keyin, ya`ni fayl-funksiyaning oxiriga etilgandan keyin funksiyadan qaytiladi. Funksiya qobig`ida shartli operatorlar, sikillar yoki tanlash operatori ishlatilganda funksiyaning ma`lum joyidan qaytish zaruriyati hosil bo`lishi mumkin. Buning uchun return komandasi xizmat qiladi. Har qanday holda ham funksiya chiqish parametrlarining qiymatlarini qaytaradi. Yuqoridagi misolda sws o`zgaruvchisi chiqish parametrik bo`lib hisoblanadi.