Nókis filialí kompyuter injiniringi fakulteti «Programmalıq injiniringi» baģdarı

Tiykarǵı bólim

2.1 Sanaat tarawında Simpleks metodın qollaw
Simpleks usılı birinshi bolıp amerikalıq alım D. Dansig tárepinen 1949-jılı usınıs etilip, keyinirek 1956-jılda Dansig, Ford, Fulkeron hám basqalar tárepinen tolıq rawajlantırıldı. Biraq 1939-jılda orıs matematigi L. V. Kantorovich hám onıń shákirtleri tiykar salǵan sheshiwshi kóbeytiwshiler usılı simpleks usılınan kóp parq etpeydi. “Simpleks” sózi n ólshewli keńislikdegi n+1 ushqa iye bolǵan ápiwayı dóńes kópjaqtı ańlatadı. Simpleks bul

kórinistegi teńsizliklerdiń sheshimleri tarawı bolıp tabıladı.
Simpleks usılı járdeminde sızıqlı programmalastırıwdıń kóplegen máselelerin sheshiw múmkin. Bul usıl járdeminde shekli qádemlerde optimal sheshimlerdi tabıw múmkin. Hár bir qádemde sonday múmkin bolǵan sheshimlerdi tabıw kerek, maqset funkciyasınıń mánisi aldınǵı qádemdegi mánisinen (muǵdarınan ) úlken (kishi) bolsın. Bul process maqset funkiyası optimal (maksimum yamasa minimum) sheshimge iye bolaman degenge shekem dawam ettiriledi.
Simpleks usılı tek sızıqlı programmalastırıw máselelerin sheshiwge qaratılǵan bolsada onıń sheshiw texnikalari ulıwma qızıǵıwshılıqǵa ılayıq. Sol texnikası siziqsiz optimallastırıw máselelerin sızıqlı sheklewlerden paydalanıw hám siziqsiz sheklewlerdi birlestiriw múmkin. Simpleks usılı ekonomika ushın zárúrli tariyxıy baylanıslarǵa iye jáne bul usıl menen baylanıslı terminalogiya úlken úles qosqan. Mısal ushın qárejetler bahalar degen sóz dizbegin sóylew. Kóp qosımshalar ushın bul atamalar paydalı hám bul chiziqli programmalastırıw modelin aytıwda paydalanıladı.
Simpleks kestelerdi dúzgende tiykarģı itibardı tómendegi qaģıydalarģa qaratıw kerek:

1. 
   Eger sheshiwshi baģanada nol bolsa, keyingi kestede sol nol turģan qatar ózgermeydi;
   
2. 
   Sheshiwshi qatarda nol bolsa, bul nol turģan baģana keyingi kestede ózgermeydi;
   
3. 
   Hár bir ózgeriwshi baģana hám sáykes ózgeriwshi qatar kesilisken ketektegi san 1 bolsa, bul baģananıń basqa basqa keteklerindegi sanlar nolge teń boladı.