2 Psixologiyaning tushunchalarini ulaini ta’riflari bilan juftlang:
№
Psixologiya tushinchalari
№
mazmuni
1
Psixika tushunchasi-
A
Yuksak darajada tashkil topgan materiyaning o'ziga xos xossasi.
2
Ong tushunchasi-
В
Inson shaxsini, o‘z-o‘zini boshqarish jarayonlarini o'rganuvchi fan.
3
Psixologiya tushunchasi-
C
Psixologiyaning tamoyillaridan bin. u hayot sharoiti bilan bog'liq bo'lib, u o'zgarishi bilan o'zgaradi.
4
Ongsizlik tushunchasi-
D
Insonning o’z xatti-harakatlariga javob bera olmaydigan jarayoni
5
Kibemetika tushunchasi-
E
Psixikaning eng yuksak darajasi.
6
Deternunizm-
F
Grekcha so'zdan olingan bo'lib. “psyuxe” -jon, ruh, “logos”-fan degan ma’noni anglatadi
Javob: | 1 - | 2 - | 3 - | 4 - | 5 -
6-
Psixika va ongning taraqqiyuti mavzusi yuzasidan
KRASSVORD
3
I
2
N
4
T
1
E
5
L
9
L
7
E
8
К
6
T
Savollar: Bu bosqich elementar sezuvchanlik bilan belgilanadi
... shunday ta’sirlanuvchanlikki, uning natijasida hayot uchun zarui ta’sirlar signallashadi
Biologik ahamiyatga ega bo’igan omillarga mahsus harakatlar bilan reaksiya qilish usullan
Mimoza o’simligiga tegilsa, u darhol yaprog’ini yopib oladi Bu tropizmning qanday tunga misol bo’la oladi
5. Gidrotropizmga misol keltiring (jonzotlardan)
Hayotning tabiiy ehtiyojlarini qondinsh uchun qilinadigan murakkab tug’ma harakatlan
Hayvonda odam tomonidan ko’nikmalar hosil qilinishi nima deb ataladi
Bu bosqich predmetlararo aloqalarru aks ettinladi
9. nemis zoopsixologi tadqiqotlarida maymunlarga yetib bo Imaydigan xo'rak qoyiladi
MAVZU BO-YICHA TEST TOPSHIRIQLARI 1 Organizmning yaxlit tizim sifatida faoliyat ko'rsatishini ta’minlab beruvchi organ:
bosh miya;
asab tizimi,
v) nerv hosilalarining to'plamlari.
g) reflekslar.
Asab tizimining strukturaviy birligi:
swaps;
neyron,
v) akson,
g) dendrit
Insonning oliy psixik vazifalanga kiradi
mantiqiy xotira,
so'zlashuv-mantiqiy tafakkur;
v) tasawur etish,
g) barcha javoblar to'g'ri
4 Neyropsixologiyaning hozirgi zamon qarashlanga ko'ra inson mtyasining tuzilishi nechta asosiy bo'limdan iborat
uch asosiy bo'limdan,
ikki asosiy bo'limdan.
v) to rt asosiy bo'limdan;
g) ko'p bo'hmlardan
FAOLIYAT VA MOTFVATSIYA Faoliyat - anglangan maqsad bilan boshqariladigan ichki (psixik) va tashqi (jismoniy) harakatlar yig'indisiga aytiladi
Interiorizatsiya - tashqi real ishdan ichki ideal ishga o'tish jarayoni deyiladi
Eksteriorizatsiya - oldin ichida o'ylab, so'ngra bevosita tashqi munosabatga o'tish jarayoni
Maqsad - inson faoliyati so‘nggi natijasining obrazi sifatida namoyon bo'ladi va ehtiyojlanni amalga oshin 1 ishidir
Motiv -kishini faoliyatga undaydi va unga mazmun baxsh etadi.
Ish-harakat galdagi bitta oddiy vazifani bajarishga qaratilgan, nisbatan
tugallangan faoliyatning tarkibi
Faoliyatning muhim xususiyatlari
Hayvonlar faolligi
Inson faoliyati
Instinktiv - biologik faollik
Bilishga va muloqatga bo'lgan
ehtiyojlar bilan yo'naltirilgan
Hamkorlikdagi faoliyat emas, biologik maqsadlar, (oziqlanish,
himoyalanishjga asoslangan to'da bo'lib vurish,
Kishilik jamiyati hamkorligidagi faoliyat asosida tashkil topgan, har bir harakat inson uchun hamkorlikdagi faolivatidagi o'miga ko'ra
ahamiyatlidir.
Ko'rgazmali - yaqqol vaziyatlar bilan boshqanladi
Predmet va hodisalarni mavhum- lashtirish, ular o'rtasidagi sababiy bog'lanish va munosabatlami aniqlash mumkin.
Irsiy jihatdan mustahkamlangan dastur (instinkt)lar asosidagi xatti-harakatlar, ko'nikmalar yakka tartibda hosil bo'lib hayvonning yashash uchnn tashqi sharoitlarga moslashishi sifatida namoyon bo'ladi
Tajribani berish va o'zlashtirish muloqotning ijtnnoiy vositalari (til va boshqa belgilar tizimi) yoki moddiy madaniyat mahsulotlari orqali amalga oshinladi.
Yordamchi qurollar, vositalar yasashi munikin. ammo undan qurol sifatida doimo foydalanmaydi Bir qurol vordamida boshqa qurol yasay olma\di
Mehnat qurollari yasab. uni keyingi avlodlariga ham qoldirishi mumkin Turli predmet va qurollardan fovdalanib, yangi qurol va vositalar yarata oladi.
Tashqi muhitga moslashadi
O'z ehtiyojlariga muvofiq tarzda tashqi dunyoni o'zgartiradi.
Tashqi real ishdan ichki ideal ishga mana shunday o'tish jarayonini interiorizatsiya deb yuritiladi (ichki ishga aylanadi). Inson psixikasi interionzatsiyasi tufayh ayni chog'da ko‘z o'ngida yo’q bo'lgan narsalaming obrazlari bilan ishlay bihsh qobiliyatiga ega Interiorizatsiya muammosi rus ohmiari L.S.Vigotskiy, A.N.Leontev, P.Ya.Galperinva ulaming shogirdlari tomonidan turli jabhalarda tadqiq qilingan
Odamning ichki dunyosi paydo bo'lgandan so'ng har bir narsani, har bir harakatni oldindan ichida o’ylab so'ngra amalga oshiradi Oldin ichida o’ylab, so‘ngra bevosita tashqi mimosabatga o'tishi faoliyatning eksteriorizatsiyasi deb yuritiladi
Faoliyat turlari tarkibida uchta tarkibiy qismni: maqsad-motiv-harakatni ajratish muinkindir
Maqsad - inson faoliyati so’nggi natijasining obrazi sifatida namoyon bo'ladi va ehtiyojlanni amalga oshinlishidir
Motiv - kishini faoliyatga undaydi va unga mazmun baxsh etadi
Ish-harakat galdagi bitta oddiy vazifani bajanshga qaratilgan. nisbatan tugallangan faoliyatning tarkibi
Afferentatsiya (lotincha afforens keltiruvchi degan ma’noni anglatadi) tashqi qo’zg’atuvchilardan hamda ichki organlardan axborotni qabul qiluvchi hissiy a’zolardan markaziy nerv sistemasiga kelib tushuvchi nerv impulslarining doimiy oqimini bildiradi
Odamdagi maqsadga muvofiq harakatlaming amalga oshirilishi va avtomatlashuvi malaka deb avtiladi.
Biror faoliyapti amalga oshirish uchun mavjud bilimlardan va malakalardan foydalana oiish к o’ n i к m a deyiladi
Awal hosil qilingan malakalaming yangi malakaiaiga ijobiv ta'siri malakalarning ko'chishi yoki malakaiar induktsiyasi deb ataladi Masalan, matematika darsida hosil bo’lgan ko’nikmani, fizikada qo’llash mumkin.
Inson faoliyati asosan uch turga bo’linadi o’ym, mehnat, ta lim faoliyati.
Motiv - bu kishini faoliyatga undovchi kuch, sabab yoki ehtiyojlar yig'indisidan iboratdir
Motiv tushunchasiga ohmlar tomonidan quyidagicha ta’nf beriladi:
