Nizomiy nomidagi toshkent davlat

1.  Suratlar  orqali  suhbatlar  o‘tkazish  usullari.  Bolalarni  tevarak-atrofdagi  narsa  va 
hodisalar,  ijtimoiy  hayot  hodisalari  bilan  tanishtirishda,  ular  lug’atini  kengaytirishda  suratlar 
muhim ahamiyatga ega. Suratlardan lug’at ishining barcha vazifalarini hal etishda foydalaniladi. 
Bu  mashg’ulot  turida  tarbiyachining  nutqi,  ya’ni  uning  tushuntirishi,  yangi  so‘zlarni  aytishi, 
bolalarga  ma’lum  bo‘lgan  so‘zlar  bilan  yangi  so‘zlarning  ma’nosini  taqqoslashi  va  hokazolar 
asosiy  o‘rin  egallaydi.  Buning  natijasida  bolalarning  lug’ati  boyib  boradi,  ular  suratdagi 
tasvirlarni  ko‘rishga  va  tushunishga  o‘rganadilar.  Biroq,  tarbiyachi  suratdagi  tasvirlar  haqida 
gapirib berish jarayonida bolalarga murojaat etadi, ularga ma’lum bolgan so‘zlarni faollashtirish 
usulidan  foydalanadi.  Tarbiyachi  suratlardan  bolalar  kuzatishi  lozim  bo‘lmagan  obe’kt,  ya’ni 

---

narsa va buyum, hodisalar, hayvonlar qushlar va o‘simliklar, ayrim tabiat manzaralarining aynan 
o‘zini  ko‘rsata  olish  imkoni  bo‘lmagan  hollardagina  foydalanadi.  Masalan,  yovvoyi  hayvonlar, 
ularning belgilari, ayrim uy hayvonlari (sigir buzog’i bilan, tuya bo‘talog’i bilan, eshak xo‘tigi 
bilan  va  hokazolarni),  shahar  va  qishloq  hayoti,  kishilar  faoliyati  va  hokazolar  bilan 
tanishtirishda  suratlardan  keng  foydalaniladi.  Shahar  maktabgacha  ta’lim  muassasalarining
 
bolalari  surat  orqali  qishloq  hayoti  bilan  tanishganlarida  ular  dehqonlarning  mehnati  bilan 
bog’liq  bo‘lgan  xirmon,  paxtakor,  paxtazor,  paxta  terish  mashinasi,  zangori  kema,  bunker, 
jo‘yak, egat kabi so‘z larni bilib oladilar. Qishloq maktabgacha ta’lim muassasalaridagi bolalar 
esa suratlar yordamida shahar hayoti bilan tanishadilar va bekat, shohko‘cha, chorraha, haykal,