Nizomiy nomidagi toshkent davlat

5.Alkinlarning  gidratlanishi.  Asetilen  gomologlarini  tuzlar  ishtirokida 

gidratlanishidan  ketonlar,  asetilenning  o’zidan  esa  sirka  aldegid  hosil  bo’ladi. 

Bu reaksiya Kucherov reaksiyasi  deb ataladi.

1

 

 

    Fizik xossalari  

Aldegidlarning  birinchi  vakili  –  chumoli  aldegid  odatdagi  sharoitda-  gaz, 

o’tkir  bo’g’uvchan  hidga  ega,  suvda  yaxshi  eriydi  va  40%  li  suvdagi  eritmasi 

formalin  deb  ataladi.  Aldegid  va  ketonlarning  quyi  vakillari  suyuqlik,  yuqori 

vakillari  qattiq  moddalar.  Ba’zi  aldegidlarning  suyultirilgan  eritmasi  xushbo’y 

meva  hidli.  Normal  tuzilishdagi  aldegid  va  ketonlarning  qaynash  temperaturasi 

izotuzilishdagisidan yuqori. Masalan, moy  aldegid 75

0

C  da, izomoy  aldegid 64

0

C 

da;  dietilketon  101,8

0

C  da,  metilizopropil  keton  93,5

0

C  da  qaynaydi.  Aldegid  va 

ketonlarning  qaynash  temperaturasi  tegishli  birlamchi  va  ikkilamchi  spirtlarga 

qaraganda past. Bu aldegid va ketonlarning molekulasi spirtlarnikiga nisbatan kam 

assotsilanganligini ko’rsatadi. Ammo tegishli uglevodorodlarga qaraganda aldegid 

va  ketonlarning  qaynash  temperaturasi  birmuncha  yuqori.  Chunki  aldegid  va 

ketonlarning molekulasi kuchli qutblangan. Aldegid va ketonlarning zichligi birdan 

kichik.