Nizomiy nomidagi toshkent davlat



Download 10,23 Mb.
bet20/34
Sana01.01.2022
Hajmi10,23 Mb.
#283935
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   34
Bog'liq
Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Paramagnit rezonans.

Magnit momentlari noldan farqli bo`lgan atom yoki molekulalar (paramagnit moddaning atom va molekulalari)ning energetik sathlari tashqi magnit maydon ta`sirida bir necha sathchalarga ajraladi. Zeeman ajralishi deb yuritiladigan bu hol 9.6 rasmda tasvirlangan. Tashqi magnit maydon ta`sir qilmaganda (H=0) l=0, lekin m ning qiymatlari -1,0 va +1 bo`lgan uchala satlarning qiymatlari aynan bir xil, ya`ni m bo`yicha aynish karraligi 3 ga teng. Lekin tashqi magnit maydon ta`sirida (H≠0) bu uch sathchalar ajraladi, ya`ni magnit kvant son m bo`yicha aynish yo`qoladi. Agar atom yuqoriroqdagi sathcha bilan harakterlanuvchi holatga o`tsa, mazkur energetik sathchalar qiymatlarining farqi bilan aniqlanuvchi energiyali nurlanish chiqarilishi lozim. Aksincha, quyiroq energetik sathcha bilan aniqlanuvchi holatdagi atom tashqi elektromagnit nurlanish ta`sirida yuqoriroq sathcha bilan harakterlanuvchi holatga o`tadi. Bunday jarayon amalga oshishi uchun nurlanish kvantining energiyasi energetik sathchalar farqiga teng bo`lishi lozim, albatta. Bu yutilish paramagnit rezonans hodisasi deb ataladi.

Paramagnit rezonansni kuzatish qurilmasi elektromagnit va radioapparaturadan iborat (9.7 -rasm). Tekshiriladigan jism elektromagnit qutblari (rasmda Sh va J deb belgilangan) orasidagi P rezonator ichiga joylashtiriladi. Klistronli generator (K) yordamida hosil qilinadigan nurlanish paramagnit jismga tushadi. Jismdan o`tgan nurlanish D detektor va RQ radioqurilma yordamida qayd qilinadi. Tajribalarni, odatda, monoxromatik nurlanish yordamida amalga oshiriladi, ya`ni , klistronli generator chiqarayotgan nurlanish chastotasi o`zgarmas saqlanadi. Magnit maydon esa, asta-sekin o`zgartirib boriladi. Magnit maydonning biror rezonans qiymatida paramagnit jismning nurlanish yutishi keskin ortib ketadi. Natijada paramagnit moddadan o`tib detektorga yetib kelayotgan nurlanish intensivligi keskin kamayadi (9.8-rasm). Paramagnit rezonans hodisasi 1944 yilda rus olimi Ye.K.Zaykovskiy tomonidan kashf qilindi. Moddaning magnit xususiyatlari uning strukturasi bilan uzviy bog`liq bo`lganligi uchun paramagnit rezonans usuli fizika va ximiyaning turli sohalaridagi ilmiy tekshirishlarda keng qo`llanilmoqda. Paramagnit rezonansning kashf etilishi olimlar qo`liga modda tuzilishini o`rganishda samarali tekshirish qurolini berdi.


Download 10,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   34




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish