Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedegogika universiteti abdullaeva qumri madjidovna tikuvchilik buyumlarini loyihalash va modellashtirish asoslari

6. 4. O'ZBEKCHA MILLIY LOZIMNI LOYIHALASH
Lozim ayollar kiyimining ajralmas qismi bo'lib kelgan. Ayollar kiyimining bu turi milod boshlaridagi xotin-hizlar tasvirida uchraydi. Lozimni ham o'z tarixi bor. U shakl, ishlatiladigan materiali, dekori jihatidan o'zgarib turgan bo'lsa ham, asl xalh bichimini sahlab holgan. XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab, kengligini kamaytirish mahsadida lozim bichimini ayollar shimi loyihasiga yahinlashtirish boshlangan. Lozimni ko'ylak bilan bir xilda modellash kerak, chunki ular gavdaning idrok etilishida bir butunni tashkil etadi. Bunda shakl jihatidan ham, rang, ishlatiladigan gazlamalar va bezagi jihatidan ham xillilik bo'lishi kerak. Shuning bilan birga gazlama tanlashda gigienik talablarni ham hisobga olish muhim hisoblanadi.

Lozim chizmasini tayyorlash uchun huyidagi o'lchovlar kerak bo'ladi.

BlYaA q 38 sm

BkYaA q 52 sm

LU q 90 sm

PK q 20 sm.

hBk q 4-6 sm.
1. To’g’ri burchak chizilib, burchakka Bl nuqta qo’yiladi. (50-rasm).

2. BlP q LU q 90 sm (lozim uzunligi).

3. Blh q BkYaA:2Q(10-11) q 52:2Q(10-11) q 36 sm (hadam chizig’i oralihi).

4. Bl, h, P nuqtalardan o'ng tomonga gorizontal chiziqlar o'tkaziladi.

5. BlBl1 q BkYaA:2QhBk q 52:2Q(4-6) q 30 sm (lozim kengligi).

6. hh1 q BBl1 q 30 sm (hadam chizig’idagi kenglik).

7. h1h2 q BkYaA:4-2 q 52:4-2 q 11 sm (oh qismi kengligi).

8. h1h3 q h1h2 q 11 sm (yordamchi nuqta).

9. h1h4 4-8 sm (h3h1h2 burchak bissektrissasi).

10. h3, h4, h2 nuqtalar ravon egri chiziq bilan Bl1, h3 nuqtalar to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi va yuhoriga davom ettiriladi.

11. PP1 q PK q 20 sm.

12. P1 nuqta h2 nuqta bilan chizhich yordamida tutashtiriladi, o'rtasidan o'tkazilgan perpendikulyarda 1,5 sm qo’yiladi.

13. PP2 q 1,5 sm (pocha qismining ko'tarilishi).

14. h2, 1,5-2 sm, P1 nuqtalar va P2, P1 nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi.

15. Bl1, Bl2 q BkYaA:10-1 q 52:10-1 q 4,2 sm (orha bo'lak chizig’ining ko'tarilish nuqtasi).

16. Bl1, Bl2 nuqtani chizhich yordamida tutashtiriladi, o'rtasini topib perpendikulyarda 1,5 sm qo’yiladi.

17. Bl1, 1,5 sm, Bl2 nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi.

50-rasm. Lozim chizmasi