Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetining shahrisabz filiali yosh fiziologiyasi va gigiyena

 
 
 
8. Asosiy va qo`shimcha adabiyotlar hamda axborot manbalari 
Asosiy
 

---

99 
№ 
Muallif 
Adabiyot 
nomi 
Nashr 
yili 
Adabiyotnin
g ARM dagi 
shifri 
Adabiyotning
ARM dagi
Adabiyot 
turi 
inventar 
raqami 
soni 
1 D.R.Abdulla
yeva 
“Yosh 
fiziologiyasi 
va 
gigiyena”. 
1.
T.: “Navro’z”. 
2018 y. 
Darslik 
2 P.B.Haydaro
va 
“Odam 
anatomiyasi 
va 
fiziologiyasi
”. 
2.
T.: “Navro’z”. 
2018 y. 
O’quv 
qo’llanm
a 
3 D.A.Mamatq
ulov 
“Bolalar 
anatomiyasi 
va 
fiziologiyasi 
asoslari”. 
“O’zbekiston 
faylasuflari 
milliy jamiyati”. 
2017 y. 
Darslik 
4 S.X.Aripova., 
“Yosh 
fiziologiyasi 
va 
gigiyena”.
T.: 
“Fan 
va 
texnologiya”. 
2010 y. 
O’quv 
qo’llanm
a 
 
Qo’shimcha adabiyotlar: 
 
1.D.A.Mamatqulov., “Anatomiya”. T.: “Adabiyot uchqunlari”. 2017 y. 
2. The Right Start to a Healthy Life, Edited by Ingrid Stegeman and Caroline, Costongs EuroHealthNet, 
Rue de la Loi 67, 1040 Brussels, Belgium, 2012.
4.
Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” 
ThiemeStuttgart·New York http: //www.bestmedbook.com/2004. 
Internet saytlari 
7.
www.tdpu.uz
  
8.
www.pedagog.uz
  
9.
www.physiology.ru/handbooks.html
10.
www.curator.ru/e-books/b22.html
 
11.
college.ru/biology/course/content/chapterh/section3/paragraph4/subparagraph6.html
12.
djvu-inf.narod.ru/nblib.htm

---

100 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

101 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GLOSSARIY 
Inglizca 
O’zbekcha 
Izoh 
Hygiena 
Gigiyena 
Bola organizmini tashqi muhit ta’siriga o‘zaro 
bog‘liqligini o‘rgatadigan fan bo‘lib, pedagogika va 
psixologiya fanlari bilan chambarchas bog‘liqdir. 
Accelaration 
Akseleratsiya 
Bolalar va o’smirlarning anca oldingi yillardagi 
tengqurlariga nisbatan tez o’sishi va erta balog’atga 
etishi 
Adaptation 
Adaptatsiya 
Tirik organizmni o’zgarib turadigan tashqi muhit 
sharoitlari, yashash muhitiga o’rganib moslashishi, 
muhitni o’zlashtirib olishi. 
Physiology 
Fiziologiya 
Tirih organism va uning sistemalari, organlar, 
to’qimalar, hujayralar va hujayra strukturasi 
elementlarining faoliyati hamda ularning boshqarish 
mexanizmlarini o’rganadigan fan. 
Hormone 
Garmon 
Ichki sekretsiya bezlari ishlab chiqaradigan biologic 
faol moddalar. 
Developing 
Rivojlanish 
Individlar paydo bo’lganidan boshlab to umrini 
oxirigacha o’tadigan sifat va miqdor o’zgarishlar 
jarayoni. 
Cell 
Hujayra 
Organizmning eng kichik struktura va funksional 
birligi. 
Composed 
To’qima 
Kelib chiqishi, tuzilishi, funksiyalari o’xshash 
hujayralar sistemasi. 
Neurologia 
Nevrologiya 
Nerv sistemasining normal rivijlanishi, tuzilishi, 
funksiyasi va kasalliklarini o’rganadigan fan. 
Developing 
Rivojlanish 
Individlar paydo bo’lganidan boshlab to umrini 
oxirigacha o’tadigan sifat va miqdor o’zgarishlar 
jarayoni. 
Sanguine 
Sangvinik 
Kuchli muvozanatlashgan harakatchan tip. 
Flegmation 
Flegmatik 
Kuchli muvozanatlashgan kam harakat tip. 
Melanchole 
Melanxolik 
Kuchsiz tip. 
Xoleric 
Xolerik 
Kuchli muvozanatlashmagan o’ta harakatchan tip. 
Speech 
Nutq 
Tafakkur qilish va fikrlashuvda tildan foydalanish 
jarayoni. 

---

102 
Reflex
Refleks 
Organizmning 
retseptorlar qo’zg’alishiga javob 
reaktsiyasi. 
Neurologia 
Nevrologiya 
Nerv sistemasining normal rivijlanishi, tuzilishi, 
funksiyasi va kasalliklarini o’rganadigan fan. 
Analyser 
Analizator 
Tashqi muhit va organizmning o’zidagi taa’surotlarni 
qabul qilib oluvchi va tahlil qiluvchi murakkab 
fiziologok tuzilma. 
Accomadotion 
Akkomadatsiya 
To’r pardadan turlicha masofada joylashgan narsalarni 
ravshan k’rishga ko’zning moslashuvi. 
Tumpanic 
membrane 
(Eardrum) 
Nog’ora parda 
Tashqi quloqni o’rta quloqdan ajratib turuvchi 0,1 
mmli parda. 
Sense 
Sezgi 
Tashqi muhit yoki organizmning o’zidagi turli 
taasurotlarni qabul qiluvchi organlar. 
Vitreans body
Shishasimon tana 
Ko’zning ichki tubi pardalari bilan gavhari orasidagi 
bo’shliqni to’ldirib turadigan shishasimon dirildoq 
modda. 
Skeleton 
Skelet 
Organizmdagi zich biriktiruvchi to’qimaning asosan 
suyak to’qimasidan iborat tuzilmalar sistemasi. 
Bone 
Suyak 
Suyak to’qimasidan tuzilgan organ, skeletni bir qismi. 
Articulation 
Bo’g’im 
Suyaklarni paylar, boylamlar yordamida harakatchan 
tarzda qo’shilishi. 
Muscle
Muskul 
Qisqarish xususiyatiga ega bo’lgan to’qima. 
Nerve 
Nerv 
Nerv tolalari tutamidan tashkil topgan va biriktiruvchi 
to’qimali parda bilan qoplangan anatomic tuzilma. 
The oral cavity 
Og’iz bo’shlig’i 
Hazm organlari sistemasining boshlanish qismi. 
Esophagus
Qizilo’ngach
Ovqat hazm qilish yo’lining bir qismi bo’lib, ovqat 
massasi undan me’daga yo’naladi. 
Pharynx 
Halqum 
Og’iz bo’shlig’ini qizilo’ngach bilan tutashtiradigan 
organ. 
The liver (Hepar) Jigar 
Hazm sistemasidagi bezlarning eng kattasi. 
Blood
Qon 
Organizmni suyuq to’qimasi, plazma va shaklli 
elementlardan iborat. 
Heart
Yurak 
Qon 
aylanish 
sistemasining 
markaziy 
organi, 
muskuldan 
tuzilgan 
bo’lib 
ko’krak 
qafasida 
joylashgan. 
Velve
Klapan 
Kovak organning bir qismi, kichik vena va limfa 
tomirlarida bo’ladi. 
Pencardium
Perikard 
Seroz pardadan tuzilgan yurak xaltasi. 
Blood
Qon 
Organizmni suyuq to’qimasi, plazma va shaklli 
elementlardan iborat. 
Lung
O’pka 
Nafas olishni ta’minlovchi konus shaklidagi juft 
organ. 
Pleura
Plevra 
O’pkani o’rab turadigan ikki varaqli seroz parda. 
Breathing 
Nafas 
Tirik organizmning tashqi muhitdan kislorod qabul 
qilib, karbonat angidrid ajratib chiqarishi. 
Bronchiola
Bronxiola