Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
314 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
Birgalikdamas hodisalar: Agar A va B hodisalar uchun AB = 
∅ bo’lsa, u holda A va B 
hodisalar birgalikdamas deyiladi. 
Ushbu ta’riflardagi A va B hodisalar bir tajribadagi turli hodisalar ekanliklarini inobatga 
olishimiz darkor. Umuman olganda, hodisalar utida amallar bajarayotganda ham, ular orasidagi 
munosabatni aniqlayotganda ham hodisalar ayni bir elementar hodisalar fazosidan olinganligini 
talabalarga qayta - qayta eslatib turish maqsadga muvofiqdir.
Misol keltirib o’tamiz. 
Tajriba 2 ta o’yin soqqasini tashlashdan iborat bo’lsin. Quyidagi hodisalarni qaraylik: A - 
tushgan ochkolar yig’indisi 7 chiqishi, B - tushgan ochkolar ko’paytmasi 12 chiqishi, C – tushgan 
ochkolar yig’indisi toq chiqishi, D - tushgan ochkolar yig’indisi juft chiqishi, E - tushgan ochkolar 
yig’indisi 11 chiqishi, F - tushgan ochkolar ko’paytmasi 30 chiqishi, G - tushgan ochkolar 
ko’paytmasi 6 chiqishi. Bu hodisalar orasidagi munosabatlarni aniqlang. 
Javob: 
A hodisa B, C, G hodisalar bilan birgalikda, D, E, F hodisalar bilan birgalikdamas; 
B hodisa A, C, D hodisalar bilan birgalikda, E, F, G hodisalar bilan birgalikdamas; 
C hodisa A, B, E, F, G hodisalar bilan birgalikda, D hodisa bilan birgalikdamas; 
D hodisa B hodisa bilan birgalikda, A, C, E, F, G hodisalar bilan birgalikdamas; 
E hodisa C, F hodisalar bilan birgalikda, A, B, F, G hodisalar bilan birgalikdamas; 
F hodisa C, E hodisalar bilan birgalikda, A, B, D, G hodisalar bilan birgalikdamas; 
G hodisa A, C hodisalar bilan birgalikda, B, D, E, F hodisalar bilan birgalikdamas; 
C va D hodisalar qarama - qarshi hodisalar; 
A hodisa C hodisani ergashtiradi; 
E hodisa C va F hodisalarni ergashtiradi; 
F hodisa C va E hodisalarni ergashtiradi; 
G hodisa C hodisani ergashtiradi; 
E va F hodisalar teng hodisalar. 
Shunga o’xshah misollarni ko’proq berish talabalarda hodisalarning o’zaro munosabatini 
aniqlashtirishga ko’maklashadi va hodisalar kombinatsiyalarining ehtimollarini topish masalalarini 
yechishda katta yordam beradi. 
Adabiyotlar 
1. Д.В.Маневич. Активное обучение теория вероятностей. Ташкент "Укитувчи"1997. 
2. Хотам Тураев. Математик мантик ва дискрет математика. Олий укув юртлари учун 
укув кулланма. Тошкент "Укитувчи"2003.