Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

«Блиц - сўров» усули 
№ 
Мавзу: Натюрмортни штрихлаш 
тартиби 
Я
кка 
баҳо 
Я
кка 
хато 
Тўғри 
жавоб 
Гуруҳ 
баҳоси 
Гуруҳ 
хатоси 

---

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
17 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
1
. 
Ёруғ-соя муносабатларини 
аниқлаш ва ишга штрихлар бериш. 
3 
2
. 
Қоғозга тўғри жойлаштириш ва 
конструктив қурилмасини тасвирлаш. 
2 
3
. 
Кузатиш, таҳлил қилиш. 
1 
4
. 
Натюрмортдаги жисмларга 
алоҳида штрихлар бериш. 
4 
5
. 
Натюрморт тасвирини 
умумлаштириш ва якунлаш. 
5 
Баҳолаш мезони: 3-тўғри жавоб–«қониқарли»; 4-тўғри жавоб–«яхши»; 5 - тўғри жавоб 
– «аъло». 
Ўқувчиларни дастурда белгиланган мавзулар бўйича якка ва кичик жамоа бўлиб 
фикрлаш ҳамда хотирлаш, ўзлаштирилган билимларни ёдга тушириб, тўпланган фикрларни 
умумлаштира олиш ва уларни расм кўринишда ифодалай олишга ўргатишда «Зинама-зина» 
технологияси катта натижалар беради.
ЗИНАМА-ЗИНА ТЕХНОЛОГИЯСИ 
Мавзу: Геометрик жисмлар ва натюрморт. 
1
. 
КУБ 
2
. 
ПИРАМИДА, 
ПРИЗМА 
3
. 
ЦИЛИНДР 
4
. 
 
ШАР 
 

---

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
18 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
5 
НАТЮРМОР
Т 
Геометрик кўринишнинг бир-бирига нисбатан тутган ўрни (конфигурацияси), ўлчами 
(катта-кичиклик), фазодаги жойлашуви, оғирлик-вазни, фактураси, текстураси, ранги, ёруғ-
соялар шаклларни идрок этишда муҳим белгилари ҳисобланади. Бу технология ўқувчилар 
билан якка ҳолда ёки гуруҳларга ажратилган ҳолда ёзма равишда ўтказилади ва тақдимот 
қилинади. 
Қаламтасвирда геометрик жисмлар шакли чизиқ ва ёруғ-соялар орқали бажарилади, 
ва улар муайян маълум тузилишга - конструкцияга эга бўлади. Ўқувчилар геометрик 
жисмларни ички конструкциясини тасаввур қилмасдан, фақат кўриниб турган қисмларини 
чизишади. Шунинг учун ҳам қаламтасвир бўшашган, текис кўринишда, ишончсизроқ 
бўлади. 
Бундай ҳатоликларни олдини олиш учун, авваломбор, ҳажмли геометрик жисмларни 
ички конструкциясини текисликда ўқлар, диагоналлар ва тугунли нуқталари ёрдамида 
тасвирлашни ўрганиш зарур.
Натурадан ҳажмли шаклларни тасвирлашда уларнинг ички тузилишини тасаввур 
этиб, сиртқи кўриниш қисмини аниқ ва равшан каби тасвирлаш зарур.
Конструкция – бу шаклнинг асоси, унинг алоҳида қисм ва бўлакларини умумий 
яхлитга боғловчи ўзағи, қобирғаси ҳисобланади. 
Ўқувчиларга замон талабларига мос равишда таълим–тарбия бериш, турли педагогик 
технологиялар ҳамда замонавий услубларни қўллаш, уларни мустақил эркин фикрлашга, 
изланишга, ҳар бир масалага ижодий ёндошишга ундайди. Шунингдек, келажакда илмий ва 
ижодий ишларни ташкил этишда ва тадқиқот ишларини олиб боришда, энг асосийси, таълим 
олишга, фанга ва ўзи танлаган касбга бўлган қизиқишларини ҳамда устозларга нисбатан 
ҳурмат ҳиссини оширади.
Фойдаланилган адабиётлар
1. Азизходжаева Н.Н. Педагогическая технология и педагогическое мастерство. – Т.: 
ТГПУ, 2003. – 174 б.
2. Абдирасилов С. Тасвирий санъат. - Тошкент: Илм-Зиё, 2010. - 174 б. 
3. Ишмухамедов Р. Инновацион технологиялр ёрдамида таълим самарадорлигини 
ошириш. Т.: Низомий номидаги ТДПУ, 2005. - 44 б. 
4. Ишмухамедов Р., Абдуқодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион 
технологиялар (таълим муассасалари педагог-ўқитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т.: 
Истеъдод, 2008. - 180 б. 
5. Королев А. Методика преподавания учебного рисунка. Санкт-Петербург, Акад. 
художеств. 2005. - 68 с. 
6. Садыкова А. Педагогическая концепция использования информационных 
технологий в начальном образовании. // Халқ таълими илмий-методик журнал. – 2016. - № 1. 
www. xtjurnali
. zn.uz 

---