Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta



Download 8,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet176/759
Sana25.02.2022
Hajmi8,89 Mb.
#289267
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   759
Bog'liq
2584-Текст статьи-6976-1-10-20200711

 
МАҲКУМ ШАХСЛАРНИ АХЛОҚИЙ ТУЗАТИШ
ВА ТАРБИЯЛАШДА ТАЪЛИМНИНГ АҲАМИЯТИ 

Махмудов Р.М.– п.ф.д., доцент, Тураханова Д.А. –психолог,
ЎРМГҲТИ, Ўзбекистон. 
 
Таълим –бу инсоннинг билим, кўникма ва малака эгаллаш жараёнидир. Инсон дунёга 
келгач, у узлуксиз таълим ва тарбия жараёнида вояга етади. Бу жараён стихияли равишда 
оилада амалга ошади. Лекин маълум бир ёшга етгач, таълим жараёни мақсадга 


 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
154 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
йўналтирилган тарзда ташкил этилади. Чунки таълим инсонни ақлий ва маънавий 
ривожлантиради. Шу сабабли ер юзидаги кўпгина мамлакатларда умумий ўрта таълим бепул 
бўлиб, бу давлатларнинг ҳукумати ўз фуқароларининг саводхонлигини оширишга ғамхўрлик 
қилади. Шахс вояга етгач, касбий таълимни ўз ихтиёрига кўра қизиқишлари ва қобилиятини 
ҳисобга олиб амалга оширади.
Таълим нафақат озодликдаги шахсларга берилади, балки жазони ижро этиш 
муассасаларида жазо ўтаётган маҳкум шахсларга ҳам берилади. Маҳкум шахсларга 
бериладиган умумий ва касб-ҳунар таълими тарбиявий характердаги психологик таъсир 
кўрсатиш воситаларидан бири саналади. Таълим жараёнида маҳкум шахсларнинг 
саводхонлиги ошиши билан биргаликда уларни ахлоқий тузатиш ва тарбиялаш амалга 
оширилади. Улар жамиятдаги қабул қилинган ахлоқ нормаларини эгаллайдилар, қонунга 
бўйсунуб яшашга ўрганадилар. Шунингдек, маҳкум шахсларнинг жазони ижро этиш 
муассасасида эгаллаган касб-ҳунарлари улар озодликка чиққанларидан кейин жамиятда 
ижтимоий фойдали меҳнат билан шуғулланиб яшашларига ёрдам беради.
Пенитенциар соҳа олими В.Г.Строева айтганидек: “Таълим маҳкумларнинг ижтимоий 
реабилитациясининг асосий воситаларидан бири ҳисобланади, маҳкумлар фаоллигини ва 
масъулиятини ривожлантиришга имкон беради, жамиятдан ажратиб қўйилган шароитда 
шахсий бузилишга тўсқинлик қилади” 
Маҳкумлар таълимининг мақсади маҳкумларнинг саводини чиқариш ва уларга 
умумий ўрта маълумот бериш, уларни турли касб-ҳунар эгаллашларига ёрдам бериш, жазони 
ўтаётган вақтда уларни ижтимоий фойдали меҳнат билан банд қилиш ва, энг асосийси, 
уларни озодликка чиққанларидан сўнг қайта ижтимоийлашувларини енгиллаштиришдан 
иборат. Шунингдек, таълим жараёнида ўқитувчи маҳкум шахсларнинг онгига, ҳиссий-
ахлоқий томонларига бевосита таъсир кўрсата олади, уларни фикрлашга, ахлоқий 
ривожланишига ёрдам беради. Шу сабабли бутун дунёда маҳкум шахсларнинг таълим 
олишига алоҳида эътибор қаратилади ва у қонун билан мустаҳкамлаб қўйилган. 
Дунёда бир қатор давлатларининг жазони ижро этиш муассасаларида маҳкумларнинг 
масофадан туриб касб-ҳунар таълими ва олий таълим олишлари амалиёти кенг қўллаб 
келинмоқда. Жумладан, Россия, Германия, Швейцария, Франция, Финляндия, Буюк 
Британия, Америка Қўшма штатлари ва бошқа давлатларда маҳкум шахсларнинг умумий 
ўрта, касб-ҳунар ва олий таълим олишлари учун имкониятлар яратиб берилган. Бу 
давлатларнинг ҳукуматлари маҳкум шахсларнинг жазони ўташ муддатларига уларни 
жамиятда яшашга қайта тайёрлаш жараёни сифатида қарайдилар. Шу сабабли маҳкум 
шахсларнинг жазони ижро этиш муассасаларида таълим олиб, озодликка чиққанларидан сўнг 
қонунга итоаткор фуқаро сифатида меҳнат қилиб яшашлари учун барча шароитларни яратиб 
берганлар. Маҳкумлар жазони ижро этиш муассасасида ўз касбий кўникмаларини 
ривожлантириш учун ўқишлари, университетга ўқишга киришга тайёргарлик кўришлари ва 
унда ўқишни давом эттиришлари мумкин. Швейцария, Финляндия каби давлатларда маҳкум 
шахслар баъзи ҳолатларда жазони ижро этиш муассасасидан ташқарида назоратсиз 
ишлашлари ва ўқишлари мумкин. Россия, Германия, Франция, Буюк Британия каби 
давлатларда умумий ўрта таълим жазони ижро этиш муассасаларининг ўзида, олий таълим 
эса масофадан туриб, интернет орқали, Германияда телевидение орқали ташкил этилган. 
Италияда таълим олиш маҳкумларга имтиёз сифатида берилади. Италияда маҳкум шахслар 
қайта тарбияланмайди, балки жазони ўтайди.
Мамлакатимизда жазони ижро этиш муассасаларида маҳкум шахсларнинг умумий 
ўрта ва касб-ҳунар таълимини олишлари учун шароитлар яратиб қўйилган.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Озодликдан маҳрум этилган 
шахслар учун умумий таълим ва касб-ҳунарга ўқитиш тизимини такомиллаштириш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги қарорида Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар Вазирлиги 
Жазони ижро этиш Бош Бошқармасининг жазони ижро этиш муассасаларида .... идоравий 



Download 8,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   759




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish