Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
568 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
мақсадларга эришиш бўйича педагогик вазифаларни оптимал равишда амалга ошириш учун 
зарур бўлган касбий билимлар ва кўникмаларнинг шаклланганлиги даражаси, касбий 
аҳамиятли шахс сифатларининг ривожланиш даражаси билан аниқланади (1-расм). 
Ўқитувчининг 
касбий 
компетентлигининг 
асосий 
компонентлари 
орасида 
тадқиқотчилик компоненти алоҳида ўрин эгаллайди, биз уни тадқиқотчилик компетентлиги 
сифатида белгилаймиз. 
Тадқиқотчилик компоненти бўлажак мутахассисларнинг нафақат асосий билимлар ва 
кўникмаларини эгаллашларини, балки изланишлар, тадқиқотчилик хусусиятидаги ижодий 
фаолият учун зарур бўлган билимларни ҳам эгаллашни кўзда тутади. 
Бўлажак мутахассиснинг тадқиқотчилик компетентлигини шакллантиришни биз 
назарий билимлар ва амалий кўникмаларнинг юқори даражасининг, шунингдек мустақил 
тадқиқотчилик фаолиятини ташкил этиш кўникмаларининг мавжудлигини талаб этувчи 
тадқиқот фаолиятига тайёргарлик сифатида белгилаймиз. 
Тадқиқотчилик компетентлигини шакллантириш бўлажак мутахассисларнинг мазкур 
фан воситалари билан янги илмий билимларни излаб топишнинг мантиқий табиати, фанда 
ишлаб чиқилган тадқиқотчилик инструментарийсининг барча мажмуини эгаллаш ва бу 
асосда – замонавий илмий билимнинг эвристик ғояларини ижодий идрок этиш тўғрисида 
равшан тасаввурларни назарда тутади. Бўлажак тарих ўқитувчисининг тадқиқотчилик 
компетентлиги модели иккинчи бобда келтирилган. 
Замонавий шароитларда кўпгина ўқитувчилар жиддий экспериментал-тадқиқотчилик 
фаолияти билан шуғулланадилар. В.И. Андреев олий таълим муассасасининг вазифаларидан 
бири – бўлажак ўқитувчига унинг тадқиқотчи-ўқитувчи сифатида тайёрланиши ва 
шаклланишига ёрдам кўрсатиш деб ёзади. 
В.И. Андреев бўлажак педагог учун зарур ҳисобланган тадқиқотчилик кўникмаларини 
ажратади, улар орасида энг аҳамиятлилари эса турли хил кузатиш методлари, ўқувчиларнинг 
актуал ва потенциал ривожланиш даражаларини диагностика қилиш ва тестдан ўтказиш 
жараёнлари билан боғлиқ бўлган диагностик кўникмалар ҳисобланади. Муаллиф илмий 
адабиёт билан ишлаш кўникмасини ҳам муҳим деб ҳисоблайди (библиография, баённома 
тузиш, ҳаволалар ва бошқалар). Муаллиф “тадқиқотчи-ўқитувчи” ва “етакчи тадқиқотчи-
ўқитувчи” тоифаларини аниқлайди. Олимнинг фикрига кўра, тадқиқотчи-ўқитувчи ижодий,