Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
454 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
 
SOG’LOMLASHTIRUVCHI TA’LIM VA TARBIYA JARAYONINI TASHKIL 
ETISHDA TIBBIY MADANIYATNING O’RNI
 
Raxmonova D.O. –o’qituvchi, NavDPI, O’zbekistan. 
 
Mustaqil davlatimizning gullab-yashnashi o’smir yoshlarning jismoniy, aqliy, ma’naviy va 
ruhiy barkamolligiga, ularning salomatligiga bog’liq. Jismonan sog’lom, baquvvat, ruhan tetik, aql-
zakovatli yoshlar bilan mamalakatimizning istiqbolli kelajagini tasavvur qilish mumkin. Bugungi 
kunda sog’lom avlodni shakllantirish, o’smirlarda tibbiy madaniyatni rivojlantirish eng muhim 
vazifalardan biridir. O’smir va yoshlarni tibbiy madaniyatini oshirmasdan, salomatligini 
ta’minlamasdan turib, sog’lom turmush, sog’lom fikr,, farovon va baxtiyor hayot haqida o’ylash 
mumkin emas. 
Pedagogik jarayon har bir o’smir o’quvchilarning o‘ziga xosligiga asoslangan holda tashkil 
etish bilan uning jismoniy, aqliy, ma’naviy va ruhiy rivojlanishini ta’minlashni vazifa qilib qo‘ydi. 
Bu vazifani to‘laqonli qilib bajarish uchun umumta’lim maktablarida tibbiy madaniyatni va 
“Sog‘lom avlod” asoslari darslarini o’quvchilarning ma’naviy-ruhiy rivojlanishdagi hamda ularning 
individual xususiyatlaridagi o‘zgarishlarni to‘laqonli anglashda pedagogik va interaktiv vosita 
usullaridan unumli foydalanish imkonini beradi.
Pedagoglarning vazifasi har bir ta’lim oluvchida o‘zining va atrofidagilarning salomatligini 
saqlash va mustahkamlash ko‘nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat. Mazkur yondashuv 
aholining, shu jumladan, o'sib kelayotgan yosh avlodning salomatligini himoya qilish borasida 
O’zbekistonda olib borilayotgan ijtimoiy siyosatga mos keladi. Xususan, prezidentimizning 2019 
yil 19 mart kuni yoshlarga e’tiborni kuchaytirish, ularnimadaniayt, san’at, jismoniy tarbiya va 
sportga keng jalb etish, ularda axborot texnologiyalaridan foydalanish ko’nikmalarini shakllantirish, 
yoshlar o’rtasida kitobxonlikni tashkil etish, xotin—qizlar bandligini oshirish, o‘sib kelayotgan 
avlodni jismoniy, aqliy va ma’naviy sog’lom qilib tarbiyalashga qaratilgandir. Bizning tarbiyaviy 
tizimimiz (oila, ta’lim muassasalari) har bir bola, o'smir, yigit-qiz hamda katta yoshli kishilarda 
salomatlikning asosiy tarkibiy qismlari hisoblangan faol harakat rejimi — chiniqish, jismoniy 
madaniyat va sport bilan shug‘ullanishda ifodalangan sog’lom turmush tarzini tashkil etish, tibbiy 
madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish zarur. Ovqatlanish, mehnat va dam olish gigiyenasi, 
kundalik rejim, shaxsiy va jamoatchilik gigiyenasi talablariga rioya qilish, atrofimizdagi olam 
(ekologiya va salomatlik)ni asrash, yomon odatlarning oldini olish, psixogigiyena talablariga amal 
qilish tarbiyachi va tarbiyalanuvchilar orasida optimal o‘zaro munosabatlar vujudga kelishi 
zaruriyatini taqozo etadi. 
Sog’lomlashtiruvchi ta’lim va tarbiya jarayoni va pedagogik faoliyatini tashkil etishda 
o‘qituvchilar quyidagi vazifalarni hal etishi lozim: 
-insonparvarlik ta’limi maqsadlari bilan bog'liqlikda ta’lim jarayonini tashkil 
etish;
-o‘quvchilarda sog’lomlikning barqaror motivatsiyalarini hosil qilish hamda ularni 
sog‘lom turmush tarziga o‘rgatish;
-salomatlikni asraydigan ta’limiy muhitni yaratish; 
-o‘quvchilarda umumiy madaniyat va uning ajralmas qismi — tibbiy madaniyatini shakllantirish; 
-o‘quvchilar salomatligini ta’minlash. 
Ta’lim muassasasi tizimida bolalar salomatligini ta’minlash o‘quv-tarbiya jarayonini 
valeologik jo‘rlikda olib borishni talab etadi. Mazkur hamohanglik faqatgina boshqa sifat 
darajalarida bilimlarni qullashgagina emas, balki ta’lim muassasasida ortiqcha topshiriqlarning 
o’quvchilar organizmiga salbiy ta’sirini olib tashlashga yordam beruvchi ta’limning yangi metod va 
shakllarini ishlab chiqish va qo‘llanilishini taqazo etadi.

---