Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
81 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
кураш бораётганини, диний экстремизм, терроризм, гиёҳвандлик, “оммавий маданият” каби 
таҳдидлар кучаяётганини ҳисобга оладиган бўлсак, фарзандларимиз тарбияси, маънавий-
маърифий соҳадаги ишларимизни бир зум ҳам сусайтирмай, аксинча уларни янги босқичга 
кўтаришимиз зарур” –дея таъкидлаганлари бежиз эмас[1, 17-б.]. 
Бугун шиддат билан ривожланаётган замонавий технологиялар жамиятга ўзининг 
нафақат ижобий, балки салбий таъсирини ҳам кўрсатмокда. Шу жумладан, интернет 
инсонларга фикр алмашиш, маълумотларни тез ва осон олиш, фойдалию зарарли хабарларни 
ҳеч бир тўсиқларсиз тарқатишга имкониятлар очди, жўғрофий чегаралардан ошди ва олис 
масофаларни яқин қилмоқда. 
Ёшларнинг турли оқимларга кириб қолишлари сабаблари қаторида уларнинг 
билимлари, шу жумладан, диний илмларни эгаллашга бўлган қизиқиш ва интилиши ҳамда 
ишонувчанлиги, бирданига ва ҳамма нарсага (бойлик, шон-шуҳрат, мартаба ва ҳ.к.) эга 
бўлишга ҳаракат қилиши каби маънавий-руҳий омилларни алоҳида таъкидлаб ўтиш лозим. 
Шуни алоҳида айтиб ўтиш керакки, сўнгги йилларда ахборот-коммуникaция 
технологиялари соҳасидаги кескин ривожланиш инсонлар бир-бири билан алоқа 
ўрнатишнинг янги усулларини яратди. Бу ўзининг мустақил фикрига эга, техника 
имкониятларидан ўз ўрнида фойдаланувчилар учун улкан имкониятлар эшигини очди. Шу 
билан бир қаторда, интернет маконининг турли ўйинлар ва видеолар билан бойитилгани 
дунёқараши энди шаклланаётган, ўйинқароқ болалар ва ўсмирлар, ёшлар учун ҳавф 
туғдиради. 
Интернет томонидан дастлабки тақдим этилган имкониятларда, аввало, технологик 
узилишларни бартараф этишга алоҳида эътибор қаратилди. Вақт ўтиши билан «бутун дунё 
ўргимчак тўри» инсон эҳтиёжлари ва қизиқишларидан келиб чиққан ҳолда турли мазмундаги 
ахборотлар, кўнгилочар дастурлар орқали қулайликлар яратди. Бу эса, ўз навбатида, 
интернет ҳаётининг оммалашувига олиб келди. Яратилган бундай имкониятлардан 
мутаассиб оқимлар аъзолари ҳам ўз мақсадларига етишиш учун кенг фойдаланилмоқда. 
Жумладан, янги аъзоларни жалб этиш, тарғибот қилиш, психологик таъсир ўтказиш, 
террорчиларни тайёрлаш, қўпорувчиликни режалаштириш ҳамда бошқариш... 
Маълумки, бузғунчи кучлар Youtube, Twitter, Facebook, Whatsapp, Instagram, Telegram 
кабилар орқали ёшларни ўзига жалб қилиш, маънавиятига салбий таъсир кўрсатиш 
мақсадида турли хил суратлар ва видеолавҳалардан фойдаланади. Шунингдек, бу чегарасиз 
мулоқот майдонларида атайлаб, обрўли, яхши инсонлар ҳақида миш-миш гаплар тарқатиб, 
уларнинг устидан кулишади ва масхара қилишади. 
Шунингдек, ислом динини нотўғри, қабиҳ мақсадларда талқин этиш, динга сиёсий тус 
бериб, ҳокимиятни қўлга киритишни мақсад қиладилар. Уларнинг ёшлар онгига кучли 
таъсир ўтказадиган: “Худо – идеалимиз, пайғамбар – доҳийимиз, Қуръон –конституциямиз, 
жиҳод – воситамиз, дин ва Худо йўлида қурбон бўлиш – эзгу орзумиз”, каби жарангдор 
шиорлари аслида сохта бўлиб, ғаразли мақсадга эришиш йўлидаги ҳаракатларни олиб 
бормоқдалар. 
Ўзганинг эътиқодига рахна соладиган бундай нодонлар ҳақида Бақара сурасининг 27-
оятида: “...ва Ер (юзи)да бузғунчилик қиладиган кимсалардир. Улар, албатта, зиён 
кўрувчилардир”, дейилади. 
“Ер юзида бузғунчилик қилиш” деганда, одамлар орасида фитна-фасод қўзғаш, имон-
эътиқод йўлларига тўсқинлик қилиш ва бошқа бузуқ ишлар билан машғул бўлиш 
тушунилади [2, 6-б.]. 
Шу нуқтаи назардан қараганда, бугунги кунда ёшлар онги ва руҳиятида “Киберҳужум 
механизми”га қарши “Киберҳимоя механизми” ишлаб чиқиш зарур. Ҳаммамизга маълумки, 
ёшлар тарбиясида ота-она, маҳалла, таълим муассасаси масъул ҳисобланади.

---