Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
494 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
innovatsion faoliyatini tashkil etish va muvofiqlashtirib borishda bugungi kunda muhim 
muammolarni bartaraf etishga qaratilgan talablardan biri desak mubolag’a bo’lmaydi. 
Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik 
va axborot texnologiyalarini o’quv jarayonida qo’llashga bo’lgan qiziqish, e’tibor kundan-kunga 
kuchayib bormoqda, bunday bo’lishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha an’anaviy ta’limda 
o’quvchilarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o’rgatilgan bo’lsa, zamonaviy texnologiyalar ularni 
egallayotgan bilimlarini o’zlari qidirib topishlariga, mustaqil o’rganib tahlil qilishlariga, hatto 
xulosalarni ham o’zlari keltirib chiqarishlariga o’rgatadi[2,3]. O’qituvchi bu jarayonda shaxsni 
rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda 
boshqaruvchilik, yo’naltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Shuning uchun oliy o’quv yurtlarida 
malakali kasb egalarini tayyorlashda zamonaviy o’qitish metodlari-interaktiv metodlar, innovatsion 
texnologiyalarning o’rni va ro’li benihoyat kattadir. 
Natija va uning muxakomasi. Pedagogik texnologiya va pedagog mahoratiga oid bilim, 
tajriba va interaktiv metodlar o’quvchilarni bilimli, yetuk malakaga ega bo’lishlarini ta’minlaydi. 
Innovatsiya (inglizcha innovation) - yangilik kiritish, yangilikdir. Innovatsion texnologiyalar 
pedagogik jarayon hamda o’qituvchi va o’quvchi faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish bo’lib, 
uni amalga oshirishda asosan interaktiv metodlardan to’liq foydalaniladi. Interaktiv metodlar bu 
jamoa bo’lib fikrlash, o’zaro harakat qilmoq deb yuritiladi, ya’ni pedagogik ta’sir etish usullari 
bo’lib ta’lim mazmunining tarkibiy qismi hisoblanadi. Bu metodlarning o’ziga xosligi shundaki, 
ular faqat pedagog va o’quvchilarning birgalikda faoliyat ko’rsatishi orqali amalga oshiriladi. 
Bunday pedagogik hamkorlik jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib, ularga 
quyidagilar kiradi[4]: 
- o’quvchining dars davomida befarq bo’lmaslikka, mustaqil fikrlash, ijod etish va izlanishga 
majbur etishi;
- o’quvchilarni o’quv jarayonida bilimga bo’lgan qiziqishlarini doimiy ravishda bo’lishini 
ta’minlashi; 
- o’quvchining bilimga bo’lgan qiziqishini mustaqil ravishda har bir masalaga ijodiy 
yondoshgan holda kuchaytirishi;
- pedagog va o’quvchining hamisha hamkorlikdagi faoliyatini yuritilishi. 
Pedagogik texnologiyalar masalalari, muammolarini o’rganayotgan o’qituvchining fikricha, 
pedagogik texnologiya bu faqat axborot texnologiyasi bilan bog’liq, hamda o’qitish jarayonida 
ko’llanishi zarur bo’lgan texnik vositalar, kompyuter, masofali o’qish, yoki turli xil texnikalardan 
foydalanish deb belgilanadi.
Bizning fikrimizcha, pedagogik texnologiyannng eng asosiy negizi bu o’qituvchi va 
o’quvchining belgilangan maqsaddan kafolatlangan natijaga hamkorlikda erishishlari uchun 
tanlagan texnologiyalariga bog’liq deb xisoblaymiz. 
O’qitish jarayonida, maqsad bo’yicha kafolatlangan natijaga erishishda qo’llaniladigan har 
bir ta’lim texnologiyasi o’qituvchi va o’quvchi o’rtasida hamkorlik faoliyatini tashkil eta olsa, har 
ikkalasi ijobiy natijaga erisha olsa, o’quv jarayonida o’quvchilar mustaqil fikrlay olsalar, izlansalar, 
tahlil qila olsalar, o’zlari xulosa qila olsalar, o’zlariga, sinfga, sinf esa ularga baho bera olsa, 
o’qituvchi esa ularning bunday faoliyatlari uchun imkoniyat va sharoit yarata olsa, bizning 
fikrimizcha, ana shu, o’qitish jarayonining asosi hisoblanadi.
Har bir dars, mavzu, o’quv predmetining o’ziga xos texnologiyasi bor, ya’ni o’quv 
jarayonidagi pedagogik texnologiya bu yakka tartibdagi jarayon bo’lib, u o’quvchining extiyojidan 
kelib chikkan holda bir maqsadga yo’naltirilgan, oldindan loyihalashtirilgan va kafolatlangan natija 
berishiga qaratilgan pedagogik jarayondir. 
O’qituvchi va o’quvchining maqsaddan natijaga erishishida qanday texnologiyani tanlashlari 
ular ixtiyorida, chunki har ikkala tomonning asosiy maqsadi aniq natijaga erishishga qaratilgan, 
bunda o’quvchilarning bilim saviyasi, sinf harakteri, sharoitga qarab ishlatiladigan texnologiya 
tanlanadi. 

---