Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
288 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
tashqari, pedagog darslik bilan ishlashgina emas, rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarni 
turli toifadagi lug‘atlar va ma’lumotnomalardan foydalanishga ham o‘rgatadi. 
Amaliy ishlar – rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilar bilimlarini chuqurlashtirish va 
mustahkamlashga, shuningdek, bilimlarni amaliyotda qo‘llash, nazariya bilan amaliyot 
o‘rtasidagi aloqani o‘rnatishga qaratiladi. Amaliy ishlar bilim va malakalarni 
shakllantirishda rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarning mustaqilligini va bilish 
faolligini rivojlantirishda, ularni hayot va mehnat faoliyatiga tayyorlashda hal qiluvchi rol 
o‘ynaydi. Amaliy ishlar barcha sinflarda, barcha o‘quv fanlarini o‘zlashtirishda qo‘llaniladi. 
Maktabining quyi sinflarida amaliy ishning o‘ziga xos ko‘rinishi rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan 
o‘quvchilarning ko‘rgazmali amaliy faoliyatidir. Bunga quyidagilar kiradi: predmetli-amaliy 
faoliyat, o‘lchov ishlari faoliyati va boshqalar. Rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarning 
quyi sinflarida predmet amaliy ta’lim (predmetli-amaliy ta’lim) faoliyatining qurish-yasash, 
applikatsiya modellash, konstruktorlash ishlari keng tarqalgan. 
Mashq – o‘qitishning muhim metodlaridan biridir. Bu metod rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan 
bolalar maktabining barcha o‘quv fanlarini o‘qitishda keng qo‘llaniladi. Mashqning metodikasi va 
xarakteri o‘quv fanining xususiyatlariga, aniq materialga va o‘zlashtirilayotgan savolga bog‘liq. 
Mashq qoida bo‘yicha qayta tiklovchi (reproduktiv) metodga tegishlidir. Mashqlarni rejalashtirish 
asosida pedagog sinf rejasini va har bir rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchining yakka 
xususiyatlarini inobatga olishi lozim. 
Inklyuziv ta’lim jarayonida qo‘llanuvchi metodlari - bu butun o‘qitish va bilimlarini 
o‘zlashtirish jarayonida o‘z oldiga ta’lim shakllarining samaradorligini oshirish vazifasini 
qo‘yuvchi texnik hamda shaxs zaxiralari va ularning o‘zaro aloqasini hisobga olib, bilimlarini 
yaratish, qo‘llash va belgilashning tizimli uslublaridir.Inklyuziv ta’lim jarayonida qo‘llanuvchi 
metodlari o‘qitishga o‘ziga xos bo‘lgan yangicha yondashuv (innovatsiya)dan iborat bo‘lib, mazkur 
usullarini ta’lim tizimi, dars jarayonida tatbiq etilishi muhim va samarali natija beradi.
Adabiyotlar 
1. Буковцова Н.И. Инклюзивное образование детей с ограниченными возможностями 
здоровья: проблемы и перспективы // Инклюзивное образование: методология, практика, 
технологии. –М., 2000. 
2. Малофеев Н.Н. “Развитие системы специального образования в России в условии 
переходных процессов общества”-М.,1996 
3. Nazarova D.A. Inklyuziv ta’limning samaradorligiga erishish yo‘llari. //“Bola va zamon” . 
2017. 1-son. 
4. Nazarova D.A. Inklyuziv ta’lim jarayoni ishtirokchilarining hamkorligi muammolari va 
ularning yechimlari. // “Defektologiyaning dolzarb masalalari”. Respublika ilmiy-amaliy anjumani 
materiallari. 2017.