Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

bosqichi,  birinchi  navbatda,  ibratga  qurilgan  bo’lsa  ham,  hech  qachon  ilmni, 
riyozatni,  mehrni  inkor  etgan  emas.  Keyingi  bosqichlarning  ham  etakchi 
tamoyillariga biz alohida  urg’u berganligimiz oldingi  bosqichdagi tamoyillar  yo’q 
bo’lib 
ketganini 
yoki 
nazardan 
chetda 
qolganini 
bildirmaydi. 
Milliy 
ma’naviyatimiz  taraqqiyotining  har  bir  davri,  har  bir  bosqichi  o’ta  murakkab 
mazmunga,  turli  tamoyillarining  o’zaro  uzviy  tutashgan  muayyan  uyg’unlikdagi 
tizimiga  ega  bo’lib,  ularning  har  birini  alohida  o’rganish  lozim.  Ammo  biz 
masalani  ilk  umumiy  yondoshuv  darajasida  talqin  etganimiz  sababli,  eng  yorqin 
tamoyillarni  yoritishga  intildik  va  ko’p  nozik  jihatlar  soyada  qolib  ketganini  tan 
olib o’tamiz. 
Xalqimizning  VIII-XV  asrlar  yagona  islom  mintaqa  madaniyati  doirasida 
ma’naviy  kamoloti  millatimizning  bugungi  ma’naviy  qiyofasi  shakllanuvida 
ayricha ahamiyatga ega bo’ldi. Bu davr ajdodlarimiz merosidan xabardorlik, ushbu 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

 
207 
ma’naviy takomil jarayonini to’g’ri idrok etish milliy ma’naviyatimizning tarkibiy 
jihatlari  haqida  salmoqli  tasavvur  beradi.  Islom  mintaqasi  doirasidagi  yaxlit 
ma’naviy  takomil  jarayoni  -  insonning  o’zligini  anglash  yo’lidir.  Bu  yo’lning  asl 
mohiyati  Tavhid  e’tiqodi  bo’lib,  uni  ibtidoda  ibrat  darajasida,  axloqiy  kamolot 
egalariga  ergashuv  tariqasida  qabul  etilgan  bo’lsa,  keyinroq  aql,  mantiqiy 
tafakkurga  tayanib,  umumbashariyat  yaratgan  yaxlit  ilmiy  va  madaniy  merosni 
anglab  etishga  intilish  kuchaydi.  Borliqning  yagonaligi  haqidagi  ilmiy-falsafiy