Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


 Mustaqillik ma’naviyatining bosh mezoni, asos-poydevori mas’uliyat tuyg’usidir



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/290
Sana03.01.2022
Hajmi2,63 Mb.
#280020
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   290
Bog'liq
Milliy ma naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov)

3. Mustaqillik ma’naviyatining bosh mezoni, asos-poydevori mas’uliyat tuyg’usidir
Ushbu  tuyg’u,  afsuski,  ko’pchiligimizda  etishmaydi.  Bu  masalada  mustaqillikning  dastlabki 
qadamlaridan  barchaga  namuna  bo’lib  kelayotgan  shaxs  O’zbekistonning    birinchi  Prezidenti  
I.A.Karimov  bo’lib,  bu  lavozimga  ilk  saylangan  kunlaridan  beri  xalq  ma’naviyatini 
yuksaltirishga  birinchi  darajali  e’tibor  qaratib  kelmoqda.  Hali  sho’rolar  tuzumi  to’la  barham 
topmasidan  1990 yil 24 mart Oliy Kengash sessiyasida O’zbekistonda birinchi marta prezident 
lavozimi  joriy  etilib,  Islom  Abdug’anievich  Karimov  ushbu  lavozimga  munosib  topilgach, 
O’zbekiston Prezidentining  birinchi  nutqidayoq “xalqni ma’naviy yuksaltirish, insonni axloqiy 
va  ma’naviy  yuksaltirish”  masalasi  davlat  rahbarining  eng  muhim  vazifalaridan  ekanligi 
alohida ta’kidlab o’tgan edi.
10
 Ma’naviyat degan so’zni yuqori doiralarda ishlatish mutlaqo urf 
bo’lmagan o’sha zamonlarda bu mutlaqo yangicha yondoshuv, katta jasorat edi. 
Milliy  mustaqilligimizning  ikkinchi  yilida  Prezident  “O’zbekistonning  o’z  istiqlol  va 
taraqqiyot yo’li” risolasini  e’lon qildi. Ushbu kitobning alohida  bobi “Mustaqil O’zbekistonni 
rivojlantirishning ma’naviy-axloqiy negizlari” deb nomlandi va unda ilk bor xalq ma’naviyatini 
rivojlantirish masalalari batafsil tahlil etildi.
11
 
  
1995  yil  fevral oyida  ilk  bor ko’ppartiyaviylik asosida o’tkazilgan  erkin  va demokratik 
saylovlar hosilasi bo’lmish O’zbekiston respublikasi birinchi chaqiriq Oliy majlisining birinchi 
yig’ilishida  Prezident  I.A.Karimov  “O’zbekistonning  siyosiy-ijtimoiy  va  iqtisodiy  istiqbolining 
asosiy  tamoyillari”  mavzuida  katta  ma’ruza  qilib,  mamlakatning  siyosiy  va  iqtisodiy  rivojiga 
oid muhim masalalar bilan bir qatorda millatning ma’naviy takomili yo’nalishida ham yangicha 
yondoshuvlar,  dolzarb  muammolarning  puxta  o’ylangan  echimlarini  xalq  namoyandalari 
muhokamasiga  havola  etdi.  Ma’ruzaning  “Yuksak  ma’naviyat  -  kelajak  poydevori”
12
  deb 
nomlangan  faslida  mustaqillikning  dastlabki  to’rt  yilida  bu  sohada  erishgan  yutuqlarni  tilga 
olish barobarida kelajak yo’nalishlarni ham batafsil tahlil etib berdi. “Endigi asosiy vazifa,-deb 
fikrini  izhor  etdi  yurtboshimiz,-kishilarimizning  mustaqil  fikrlashga  o’rganishi,  o’ziga 
ishonchining  orta  borishidir”
13
.  Buning  uchun  har  birimiz  “bosib  o’tgan  yo’limizni  tanqidiy 
baholab”,  “buyuk  madaniyatimiz  tomirlariga,  qadimiy  merosimiz  ildizlariga  qaytib, 
o’tmishimizdagi boy an’analarni yangi jamiyat qurilishiga tatbiq etmog’imiz kerak”.
14
  
  
1994 yilda I.A.Karimovning “Istiqlol va ma’naviyat” nomli kitobi, 1997-98 yillarda bu 
mavzu  yanada  mukammallashib,  «Ma’naviy  yuksalish  yo’lida»  («Na  puti  duxovnogo 
Vozrojdeniya»)  kitobi  o’zbek  va  rus  tillarida    nashr  etildi
15
.  Prezidentning  ushbu  kitoblari 
tarkibida va undan keyin e’lon qilingan «Xalqni Vatan manfaatlari birlashtiradi» (Yozuvchilar 
bilan  suhbat),  «Yuksak  malakali  mutaxassislar  –  taraqqiyot  omili»  (O’zbekiston  respublikasi 
Prezidenti  huzuridagi  Davlat  va  jamiyat  qurilishi  akademiyasining  ochilishi  marosimida 
so’zlangan  nutq),  «Vatan  –hamma  narsadan  mo’’tabar»  (Mustaqillikning  besh  yilligidagi 
bayram tabrigi), «Ma’naviy qadriyatlar va milliy o’zlikni anglashning tiklanishi» (“O’zbekiston 
XXI  asr  bo’sag’asida:  xavfsizlikka  tahdid,  barqarorlik  shartlari  va  taraqqiyot  kafolatlari” 
kitobida),  «Jamiyatimiz  mafkurasi  xalqni  xalq,  millatni  millat  qilishga  xizmat  etsin» 
(«Tafakkur»  jurnali  bosh  muharriri  savollariga  javoblar),  «Tarixiy  xotirasiz  kelajak  yo’q» 
(Tarixchi  olimlar  bilan  suhbat),    «Milliy  istiqlol  mafkurasi  -  xalq  e’tiqodi  va  buyuk  kelajakka 
ishonchdir»  («Fidokor»  gazetasi  muxbiri  bilan  suhbat),  «Egali  yurt  erkini  bermas»  (2000  yil 
avgust  Oliy  majlis  sessiyasida  so’zlangan  nutq),  «Alloh  qalbimizda,  yuragimizda»  kabi  qator 
asarlarida ma’naviyat masalalariga oid muhim fikrlar, yangicha g’oyalar olg’a surilgan.  
1994  yil  bahorida  “Ma’naviyat  va  ma’rifat”  respublika  jamoatchilik  markazini  tuzish 
haqida  Prezidentning  Farmoni  chiqdi.  1996  yil  sentyabrda  ushbu  markaz  faoliyatini  yanada 
                                         
10
 I.Karimov. Istiqlol va ma’naviyat. T.-«O’zbekiston»-1994, s. 65 
11
 I. Karimov. Asarlar. 1-jild, s. 76-85 
12
 O’sha kitob, s. 33-42 
13
 O’sha kitob, s. 34 
14
 O’sha kitob, s. 7 
15
  I.Karimov.  Ma’naviy  yuksalish  yo’lida.  T.-«O’zbekiston»-1998  (I.Karimov.  Na  puti 
duxovnogo Vozrojdeniya. T.-«O’zbekiston»-1997)  
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
16
takomillashtirish  va  samaradorligini  oshirish  to’g’risida  yana  alohida  Farmon  bo’ldi  va  uning 
asosida  Vazirlar  Mahkamasi  maxsus  qaror  qabul  qildi.  Nihoyat,  1999  yilga  kelib,  bu  markaz 
Respublika Ma’naviyat va ma’rifat kengashiga aylantirildi.   
2008  yili  “Ma’naviyat”  nashriyotidan  O’zbekiston  Prezidentining  Islom  Karimovning 
“Yuksak  ma’naviyat  –  engilmas  kuch”  nomli  ma’naviyat  masalalariga  bag’ishlangan  alohida 
risolasi bosilib chiqdi. Kitob 4 bobdan iborat bo’lib, “Ma’naviyat – insonning ulg’ayish va kuch-
qudrat  manbaidir”  deb  nomlangan  birinchi  bobida    “ma’naviyat”  tushunchasi,  ma’naviyatli  va 
ma’naviyatsiz  insonlar,    ma’naviyatni  shakllantiruvchi  mezonlar  ma’naviy  va  moddiy  hayot 
uyg’unligi kabi masalalar keng omma uchun tushunarli tilda batafsil bayon qilingan. Kitobning 
ikkinchi bobi Mustaqillik – ma’naviy tiklanish va yuksalish”  deb atalgan va unda avvalo milliy 
g’oyaning ma’naviy hayotdagi o’rni, mustaqillik davri jamiyatimizdagi milliy-ma’naviy tiklanish 
va  yuksalish  jarayoni,  tilimiz  va  dinimiz,  milliy  va  diniy  bayramlarimiz  mavqeining  qayta 
tiklanishi, islohotlarning ma’naviy ahamiyati haqida so’z boradi. Uchinchi bobga “Ma’naviyatga 
tahdid  –  o’zimiz  va  kelajagimizga  tahdid”  deb  nom  qo’yilgan  bo’lib,  unda  ma’naviyat  va 
ma’naviy  tarbiya  masalalari  bugungi  kunda    jahonda  kechayotgan  globallashuv  jarayonlari 
sharoitida  naqadar  dolzarblashgani  va  endi  bu  masalalar  faqat  milliy  hududda  chegaralanib 
qolmay  umumbashariy  muammoga  aylanayotgani  tahlil  etiladi.  Dunyodagi  eng  buyuk  jasorat 
ma’naviy  jasoratdir,  deb  xulosa  qiladi  I.Karimov 
“Vatanimiz  taraqqiyotining  mustahkam 
poydevori”  deb  nomlangan  oxirgi  bobda.  Prezidentning  chuqur  ishonchiga  ko’ra  ma’naviy 
tarbiyaning ibtidosi har bir inson qalbiga quloq tutish va ko’ngliga yo’l topishdan boshlanadi va 
bu sohada ziyolilarimizning o’rni va mas’uliyati o’ta muhimdir.  
Kitob muqaddimasida muallif shunday deb yozadi: 
 “Biz  xalqimizning  dunyoda  hech  kimdan  kam  bo’lmasligi,  farzandlarimizning  bizdan 
ko’ra  kuchli,  bilimli,  dono  va,  albatta,  baxtli  bo’lib  yashashi  uchun  bor  kuch  va 
imkoniyatlarimizni  safarbar  etayotgan  ekanmiz,  bu  borada  ma’naviy  tarbiya  masalasi,  hech 
shubhasiz,  beqiyos  ahamiyat  kasb  etadi.  Agar  biz  bu  masalada  hushyorlik  va  sezgirligimizni, 
qat’iyat  va  mas’uliyatimizni  yo’qotsak,  bu  o’ta  muhim  ishni  o’z  holiga,  o’zibo’larchilikka 
tashlab  qo’yadigan  bo’lsak,  muqaddas  qadriyatlarimizga  yo’g’rilgan  va  ulardan  oziqlangan  
ma’naviyatimizdan,  tarixiy  xotiramizdan  ayrilib,  oxir-oqibatda  o’zimiz  intilgan  umumbashariy 
taraqqiyot yo’lidan chetga chiqib qolishimiz mumkin.” 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish