Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


xalqimizning  ongi  va  tafakkuri,  badiiy  madaniyati  tarixida  butun  bir  davrni



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/290
Sana03.01.2022
Hajmi2,63 Mb.
#280020
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   290
Bog'liq
Milliy ma naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov)

xalqimizning  ongi  va  tafakkuri,  badiiy  madaniyati  tarixida  butun  bir  davrni 
tashkil  etadigan  buyuk  shaxs,  milliy  adabiyotimizning  tengsiz  namoyandasi, 
millatimizning  g’ururi,  sha’nu  sharafini  dunyoga  tarannum  qilgan  o’lmas  so’z 
san’atkoridir...    Agar  bu  ulug’  zotni  avliyo  desak,  u  avliyolarning  avliyosi, 
mutafakkir  desak,  mutafakkirlarning    mutafakkiri,  shoir  desak,  shoirlarning 
sultonidir”
7
.  Muallif  buyuk  ajdodimizning  bebaho  merosidan  “xalqimizni, 
ayniqsa,  yoshlarimizni  qanchalik  ko’p  bahramand  etsak,  milliy  ma’naviyatimizni 
yuksaltirishda,  jamiyatimizda  ezgu  insoniy  fazilatlarni  kamol  toptirishda 
shunchalik qudratli ma’rifiy qurolga ega bo’lamiz” deb qat’iy ishonch bildiradi. 
Alisher  Navoiy  ijodi  turkiy  tilda  badiiy  tafakkur  qudratini  mislsiz 
yuksaklikda  namoyon  etuvchi  jozibali  bir  timsol.  Shunga  bog’liq    ravishda  
                                         
5
 
I.Karimov. Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch. T., “Ma’naviyat”,2008. S.44.
 
6
 O’sha kitob, s.100  
7
 Shu kitob,s. 47. 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
13
masalaning  yana  bir  jihatiga  qisqacha  izoh  berib  ketish  zarur.  Sobiq  totalitar 
mafkura  ta’sirida  yaqin-yaqinlargacha  bizdagi  ijtimoiy  fanlar  sohasida 
adabiyotshunoslikka,  umuman  filologiyaga  ma’lum  darajada  mensimay  qarash 
mavjud edi. Bunga, albatta, yaqin o’tmishdagi adabiyotshunosligimizning qusurlari 
ham  ancha-muncha  sabab  bo’lgan.  Chunki  marksizm  mafkurasi  hukmron  bo’lgan  
zamonda adabiyotshunoslarimizning aksariyati milliy ma’naviyatimizga butkul yot 
bo’lgan  va  hatto  dunyo  tsivilizatsiyasi  ham  mohiyatan  inkor  etgan  «sotsialistik 
realizm»  deb  nomlanuvchi  soxta  «nazariya»  domiga  tushib,  XX  asrda  yaratilgan 
barcha  adabiy  merosni  ushbu  qolipga  moslashtirish  yo’lidan  bordilar.  Bu  haqda 
jild-jild  «ilmiy  tadqiqotlar»  yaratildi,  odamlar  doktor,  professor,  xatto 
akademiklikgacha  daraja  va  unvonlarga  sazovor  bo’lishdi.  Mumtoz  adabiyotimiz 
bo’yicha  o’tkazilgan  tadqiqotlarda  bu  illat  bevosita  va  ochiq  namoyon  bo’lmasa-
da, marksistik mafkura ta’siriga berilish bu sohada ham sezilarli edi.  
Aslida agar masalaga xolis yondoshilsa, ilmiy adabiyotlarga nisbatan badiiy 
adabiyotda  Borliq  haqiqatini  uyg’un  his  etish  tamoyili  ustun  turadi.  Ayniqsa,  bu 
holat  Navoiy  she’riyati  darajasidagi  falsafiy  teranlikda  ham  bikr  bo’lgan  badiiyat 
namunalarida yaqqol o’zini namoyon etadi. Shu sababli ham Alisher Navoiy badiiy 
olami millatimiz ma’naviyati uchun doimo hal qiluvchi mezon, o’sha davr tili bilan 
aytsak,    mahak  toshi
8
,  vazifasini  bajarib  kelgan  va  kelgusida  ham  shunday  bo’lib 
qoladi. 
Prezident  o’z  asarida  XX  asr  boshlarida  el-yurt  manfaati  uchun  jonlarini 
tikkan  ma’rifatparvarlarimiz  Mahmudxo’ja  Behbudiy,  Munavvarqori,  Abdulla 
Avloniy,  Ishoqxon  Ibrat,  Abdurrauf  Fitrat,  Abdulla  Qodiriy,  Abdulhamid 
Cho’lpon,  Usmon  Nosir  kabi  yuzlab  fidoiy  insonlarning  ma’naviy  jasoratini, 
ulardan  keyin  xalq  orasida  nom  qozongan  Qori  Niyoziy,  Toshmuhammad 
Sarimsoqov,  Habib  Abdullaev,  Sa’di  Sirojiddinov,  Obid  Sodiqov,  Yahyo 
G’ulomov,  Ozod  Sharafiddinov  kabi  ilm-fan  arboblari,  Oybek,  G’afur  G’ulom, 
Abdulla  Qahhor,  Zulfiya,  Said  Ahmad  singari  shoir  va  adiblar,  Lutfixonim 
Sarimsoqova, Halima Nosirova, Olim Xo’jaev, Razzoq  Hamroev va boshqa atoqli 
san’atkorlarning  xizmatlarini  minnatdorlik  bilan  eslab  o’tadi.  Shu  bilan  birga 
Yangi  Davr,  ya’ni  XVII  –  XX  asrlarda  ona  zaminimiz  –  Turkistonda  yuz  bergan 
siyosiy  parokandalik,  hukmron  kuchlarning  uzoqni  ko’rolmasligi  va  ma’naviy 
zaifligi,  bularning  oqibatida  xalq  boshiga  tushgan  baloyu  kulfatlarni  ham  taassuf 
bilan  qayd  etishni  unutmaydi.    Kitobning  ushbu    faslida  yana  asosiy  tarbiya 
maskanlari  –  oila,  mahalla  va  ta’lim-tarbiya  muassasalari    haqida  ham  mufassal 
mulohaza yuritiladi.    
Shunday qilib,  yosh avlod ma’naviyatini shakllantiradigan asosiy mezonlar, 
yoki  ma’naviy  hayot  mezonlari  deganda  nimani  tushunish  kerakligi  haqida 
Prezidentimizning  yangi  kitobida  aniq  ko’rsatmalar  berilgan.  “Mezon”  tarozu  
degani,  ya’ni  aniq  o’lchov,  meyor,  Evropa  terminologiyasida  “kriteriy”.  Demak, 
biz  yoshlarning  ma’naviy  tarbiyasida  nimalarga  tayanishimiz  kerak,  yoshlarga 
kimlarni ibrat qilib ko’rsatishimiz durust bo’ladi, qaysi o’lchov, qanday meyorlarni 
                                         
8
 Qimmatbaho metallarning saraligini aniqlovchi mineral jism «mahak toshi» deb ataladi. 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
14
asos  qilib  olishimiz  lozim  –  bular,  yuqorida  ko’rib  o’tganimizdek,  hammasi 
kitobda  aniq  ko’rsatib,  nomma-nom  sanab  berilgan.  Bular  –  ulug’  ajdodlarimiz 
yaratgan ulkan va qutlug’ ma’naviy (ilmiy, badiiy, falsafiy) meros, ularning ibratli 
hayotlari,  muqaddas  dinimiz,  qadriyatlarimizda  ifodalangan  buyuk    va  boqiy 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish