Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

ziyoli,  ya’ni  darvesh  elga  faqat  ma’rifat,  ilm  nurini  tarqatish  bilan 
kifoyalanmaydi,  insonlar  diliga  poklik,  mehr-oqibat,  ezgulikka  intiqlik,  o’z-
o’zini  anglash  tuyg’ularini  singdiradi:  “Ichi  tashi  bilan  muvofiq,  balki  arig’roq 
(pokroq),  botini  zohir  bila  musoviy  (teng  muvozanatda),  balki  yorug’roq...” 
Albatta,  moddiy  va  ma’naviy  qiyofa  doim  mutanosib  bo’lavermaydi:  “Darvesh 
to’ni yirtuq, andoq turur kim, ganj (xazina) makoni buzuq”.
102
 
Forobiy,  Beruniy,  Ibn  Sinolar  hukmdorni  faylasuf  bo’lishga  da’vat  qilgan 
bo’lsalar,  Navoiy  o’z  asarlarida  Husayn  Boyqoroni  “darvesh-shoh“  bo’lishga 
undagan.  O’sha  zamonda  darveshlar  deganda  ko’proq  so’fiylar,  tasavvuf  ahli 
tushunilgan. Ularning yaratuvchiligi, avvalo ruhiy ogohlik,