Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

3-fasl. «Milliy iztirob» 
she’riyati. Turdi va 
Mashrab. 
Ammo 
shunday 
buhronli 
holatlarda  ham  millat  ma’naviyati 
yuksalib  bordi.  Turdi  Farog’iy  va 
Mashrablarning  hayoti  va  ijodiy 
faoliyati  bunga  yorqin  misoldir. 
Turdi 
ijodida 
Navoiy 
badiiy 
tafakkurida  olg’a  surilgan  g’oya 
milliy va siyosiy g’oyaga aylandi. Turdi o’z ijodida davr hukmdorining an’anaviy 
huquqlarini ochiqdan-ochiq  rad qilib («Subhonqulixon  haqida  hajviya») odil shoh 
madhiyasi  o’rniga  zolim  va  noqobil  sultonni  keskin  fosh  etishni  maqsad  qilib 
qo’ydi.  Navoiy  Bahromi  va  Iskandari  foje’  shaxs  edilar,  Turdining  «bosh 
qahramoni»  jirkanch  va  tuban  maxluq  sifatida  hukm  etildi.  Turdi  beklarni  ham 
ayab  o’tirgani  yo’q.  (Navoiy  «Mahbub  ul  qulub»da  beklar  haqida  nojo’ya  so’z 
aytmaydi). 
Turdi  birgina  sultonni  emas,  balki  butun  bir  ijtimoiy  toifani  -  o’zi  ham 
mansub bo’lgan aslzodalar - beklar toifasini fosh etadi. Ularni «yuzi qaro»lik, ko’zi 
ko’r, qulog’i karlikda ayblaydi: