Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

4. Navoiy o’z ijodining uchinchi, yakuniy bosqichida   Farididdin Attorning mashhur 
irfoniy-ramziy dostoni “Mantiq ut-tayr”ga javoban oxirgi dostoni «Lison ut-tayr»ni yaratdi va 
unda  ulug’  sufiy  shoirning  irfoniy  majozlariga  xiyonat  qilmagan  holda  ularga  bir  paytning 
o’zida ijtimoiy jilo baxsh etishga  muyassar  bo’ldi. Shu tarzda shoir  ham  mazmuniy teranlikda, 
ham shakliy mukammallikda “majoz tariqi”ning eng avj nuqtasiga ko’tarildi. 
Navoiyning  talqinlari  tasavvuf  adabiyotining  irfoniy  ma’nolarini  inkor  qilmagan  holda 
inson  ma’naviyatini  undan-da  yuksakroq  bosqichga  etaklaydi.  Attor(1147-1229)  asari 
yaratilganda  Ibn al-Arabiy (1165-1240) falsafasi hali shuhrat topmagan edi. Navoiy esa Ibn al-
Arabiy  irfonini  Iroqiy  talqinida  Jomiy  yordami  bilan  chuqur  o’zlashtirib,  keyin  qushlar  tilida 
doston  yozishga  kirishdi.  Shu  sababli,  aytish  mumkinki,  Alisher  Navoiy  asari  zohiran  Attor 
asariga  tayangan  bo’lsa,  botinan,  mazmun  mohiyatiga  ko’ra  Iroqiy  qarashlarini