Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


bosgan zang ham ushbu xudbinlikning o’zidir



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet200/290
Sana03.01.2022
Hajmi2,63 Mb.
#280020
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   290
Bog'liq
Milliy ma naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov)

bosgan zang ham ushbu xudbinlikning o’zidir. 
Bu  timsol  va  tasvirlar  naqshbandiya  irfoni  doirasidan  turib  ilgari  intilayotgan  oshiq-
shoir  qalbida  tug’ilib  kelayotgan  majoz  tariqi  unsurlaridir.  Ular  kelgusida  yangi  poyalarga 
ko’tarilish  uchun  qo’yilgan  ilk  qadamlardir.  15  yoshida  keksa  Lutfiyni  hayratga  solgan  ilohiy 
iste’dod shu tariqa yangi ufqlarga ko’z tikmoqda edi. 
3. Buyuk  bobokolonimiz o’zi tuzgan  birinchi devoni  “Badoyi’ ul-bidoya” bilanoq turkiy 
tildagi she’riyatni arab va fors mumtoz adabiyotining eng peshqadam namunalari darajasiga olib 
                                         
109
 O’sha kitob, s. 173. 
110
 O’sha kitob, “Hijr” surasi, 28-29-oyatlar, s. 263. 
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
160 
chiqdi.  Ammo  bunday  qaraganda,  bu  ishlar  barchasi  “Xamsa”ning  debochasi  edi,  xolos. 
Nazarimizda,  agar  turkiy  “Xamsa”  yozilmasa,  nafaqat  bizning,  ya’ni  turkiy  xalqlarning 
adabiyoti,  ma’naviyati,  balki  butun  islom  mintaqa  ma’naviyati  bugungi  yaxlitligi,  bugungi 
tugalligiga  ega  bo’lmas  edi.  Shunday  ekan,  Navoiy  ijodiy  takomili  ikkinchi  bosqichining 
tayanch ustuni - shoirning shoh asari “Xamsa” desak, yanglishmaymiz. 1483-1485 yillar ichida 
yozib  tugallangan  bu  ulkan  badiiy  qomus  50  ming  misradan  oshiq  bo’lib,  Navoiyning  barcha 
she’riy merosining deyarli yarmini tashkil qiladi.  
Islom  ma’naviyati  namoyondalari  o’z  ijodlarida  salaflarini  inkor  etish,  ilgari  batamom 
ko’rilmagan yangilik yaratishga intilish emas, balki ustozlar yaratgan ma’naviy boylikni yanada 
takomillashtirish, unga yangi jilo berish, ular izlagan yaxlit va buyuk Haqiqatning yangi va toza 
qirralarini kashf etish,  mazmuniy  boyitish  yo’lidan  borganlar. Bu tom  ma’nosi  bilan  muqaddas 
an’ana  bo’lib,  islomning  ilohiy  kitobi  “Qur’oni  karim”dan  sarchashma  oladi.  Dehlaviy 
“Xamsa”si Nizomiyga ajoyib sharh va undagi mazmunlarning yangicha talqini sifatida o’zining 
ham, salafining  ham shuhratini olamga  yoydi. Turkiy adabiyotda Qutb  va Haydar Xorazmiylar 
boshlab bergan “xamsachilik” an’anasi o’zining kamolini Alisher Navoiy ijodida kutayotgan edi 
va  bu  qutlug’  intizorlik  benihoya  ezgu  samara  berdi.  Nizomiy,  Amir  Xusrav,  Alisher  Navoiy 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish