Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Xos Hojib (XI asr), Ahmad Yassaviy va Sulaymon Boqirg’oniy (XII asr), Qul Ali (XII - XIII 
asrlar), Yunus Emro (XIII asr), Rabg’uziy (XIV asr) kabi buyuk siymolarni etishtirgan turkiy 
tildagi adabiyot XIV asrdan  boshlab  yanada gurkirab rivojlandi.  Bu tilda  mintaqa  bo’ylab turli 
adabiy  maktablar  shakllana  boshladi.  Xorazm  (Xorazmiy  “Muhabbatnoma”si,  Qutbning 
“Xusrav va Shirin”i, Sayfi Saroiyning “Guliston bit-turkiy”si), Ozarbayjon (Nasimiy), Sheroz 
(Hofiz  Xorazmiy),  Samarqand  (Sakkokiy),  Hirot  (Sayyid  Qosimiy,  Xaydar  Xorazmiy, 
Atoiy,  Gadoiy,  Yusuf  Amiriy,  Yaqiniy,  Lutfiy)  adabiy  maktablarida  ijod  etgan  o’nlab 
zabardast  g’azalnavis  va  dostonnavis  shoirlar  o’zlaridan  salmoqli  badiiy  meros  qoldirishdi. 
Ularning aksariyati Navoiy ta’riflagan “majoz tariqiga” mansub ijodkorlar edi. 
Alisher  Navoiy  ham  ustozlar  izidan  borib,  “haqiqat  asrori”ni  (sirlarini)  “majoz”dan 
izladi.  Navoiy  g’azallari,  tarj’ebandlari,  qit’alari,  “Xamsa”  dostonlari  va,  ayniqsa,  “Lison 
ut-tayr”  asarida  “majoziy  ishqni”  Haqiqatga  etishishning  asosiy  yo’li  deb  talqin  etgan. 
Ishqni  ijtimoiy  munosabatlar  asosida  ko’rishni  orzu  qilgan  shoir  odamiylikni  o’zgalar  g’amini 
o’zinikidek bilishda deb tushunadi: