Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

№9

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM 

VAZIRLIGI

NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA 

UNIVERSITETI

SIRTQI BO’LIM 

“O’ZBEKISTON TARIXI” kafedrasi

O‘ZBEKISTON TARIXI fanidan 

sessiya oralig‘i vazifalari

Тopshiriq №9

                

TOSHKENT-2019

№9

O‘ZBEKISTON TARIXI fanidan sessiya oralig’i vazifalarini bajarish 

yuzasidan metodik tavsiyalar.

“O‘zbekiston tarixi” fani bo‘yicha sessiya oralig‘i vazifalari varianti jami 5 ta 

topshiriqdan iborat. Topshiriqlar 76-96 varoqlik umumiy daftarga qo‘lyozma shaklda 

tayyorlanadi. 

1-TOPSHIRIQ

 bo‘yicha tavsiya etilgan adabiyotlardan foydalangan holda 

berilgan mavzu rejasida ko‘rsatilgan savollarga yozma tarzda javob beriladi. Har bir 

reja to‘liq va batafsil yoritilishi kerak. Mavzuning rejasini yoritish bo‘yicha 

qo‘shimcha uslubiy ko‘rsatmalar topshiriq ichida berilgan.

2-TOPSHIRIQ 

bo‘yicha berilgan tarixiy tushunchalarga izoh yoziladi. Har bir 

tarixiy tushunchaning ta’rifi odatda bitta abzatsda, qisqa va lo‘nda bayon etilishi 

maqsadga muvofiq. Masalan:

P

aleolit

 (yunoncha “paleos” – qadimgi, “litos” – tosh) – qadimgi tosh davri. 

Paleolit davri insoniyat tarixida eng uzoq davom etgan tarixiy davr bo’lib 2,5-mln. 

Yildan 12-ming yillikkacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Paleolit davri o’z 

navbatida ilk paleolit (2,5-mln. – 100-mingginchi yilliklar), o’rta paleolit (100-40-

ming yilliklar) va so’nggi (yuqori) paleolit (40-12-ming yilliklar) bosqichlariga 

bo’linadi. 

3-TOPSHIRIQda

 Vatanimiz tarixida muhim rol o‘ynagan sulolalarga yozma 

javob beriladi. Topshiriqni bajarish jarayonida har bir sulolaning mavjud bo‘lgan davri

, hukmronlik qilgan hududlari, sulola vakillari, poytaxti va shaharlari, ichki va tashqi 

siyosati, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotiga oid ma’lumotlar aks ettirilishi lozim.  

4-TOPSHIRIQ

 ikki qismdan iborat. Dastlab, O‘zbekiston tarixining ma’lum bir 

davri yuzasidan 30 ta test savollariga javob yoziladi. Testning kaliti quyidagi shaklda 

beriladi:

№

To‘g‘ri 

javob

№

To‘g‘ri 

javob

№

To‘g‘ri 

javob

1.

A

11.

21.

2.

B

12.

22.

3.

C

13.

23.

4.

D

14.

24.

5.

15.

25.

6.

16.

26.

7.

17.

27.

8.

18.

28.

9.

19.

29.

10.

20.

30.

Topshiriqning ikkinchi qismida berilgan mavzu yuzasidan individual tarzda 30 ta 

test savoli tuziladi. Topshiriq baholanayotganda tuzilgan test savollarining 

murakkablik darajasi va mantiqiy izchilligiga e’tibor beriladi.

№9

5-TOPSHIRIQ

da Vatanimiz tarixida muhim o‘rin tutgan 5 ta tarixiy shaxs 

haqida yozma javob tayyorlanadi. 

Mazkur tarixiy shaxslar haqida ma’lumot 

yozayotganda ularning yashagan davri, hayot yo‘li (biografiyasi), ijodiy merosi, 

Vatanimiz tarixi va qolaversa umuminsoniyat tarixida tutgan o‘rniga batafsil, holisona 

baho berish lozim bo‘ladi.

 

Topshiriqlar bo‘yicha baholar taqsimoti

№

Topshiriqlar

Ajratilgan baho

1.

1-topshiriq (Mavzu konspekti)

5

2.

2-topshiriq 

(tarixiy tushunchalar izohi)

5

3.

3-topshiriq (sulolalar haqida ma’lumot)

5

4.

4-topshiriq (Test topshiriqlari)

5

5.

5-topshiriq (tarixiy shaxslar hayoti va faoliyati

)

5

14-17 – “3” baho

18-21 – “4” baho

22-25 – “5” baho

5 ta topshiriqdan jami 13 va undan past natija qoniqarsiz hisoblanib, yakuniy 

nazorat (imtixon)ga qo‘yilmaydi.

1-TOPSHIRIQ. 

Quyidagi mavzu va uning rejalariga yozma javob bering

MAVZU: OʻZBEKISTONDA AMALGA OSHIRILGAN IJTIMOIY

     ISLOHOTLAR VA IJTIMOIY BARQARORLIKNING 

TA’MINLANISHI.

Reja:

1.

Aholini ijtimoiy himoyalash va millatlararo totuvlikning mustahkamlanishi

2.

Oʻzbekistinda ta’lim va soʻgʻliqni saqlash tizimining rivojlanishi

3.

Milliy xavfsizlik va mamlakat mudofaa qobiliyatining mustahkamlanishi

Адабиётлар

.

№9

1.

Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. – T., “Oʻzbekiston”, 2016.

2.

Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт 

йўли. – Т., “Ўзбекистон”, 1992.

3.

Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат

, мафкура. Асарлар, 1-жилд. – Т., “Ўзбекистон”, 1996.

4.

Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш 

остонасида. – Т., “Ўзбекистон”, 2011. 

5.

Каримов И.А. Она юртимиз бахту иқболи ва буюк келажаги 

йўлида хизмат қилиш – энг олий саодатдир. –Т., 

“Ўзбекистон”, 2015.

6.

Баркамол авлод орзуси. – Т., ЎМЭ, 2000.

7.

Мустақиллик: Изоҳли илмий – оммабоп луғат // Р. Рўзиев ва 

Қ. Хоназаров умумий таҳририда. Тўлдирилган учинчи 

нашри. – Т., “Шарқ”, 2006. 

8.

Ўзбекистон тарихининг муҳим саналари (энг қадимги 

даврлардан бугунги кунгача) / Қ. Ражабов [ва бошқ.]; масъул 

муҳаррир: Р. Абдуллаев. – Тўлдирилган ва қайта ишланган 

бешинчи нашри. – Т., “Oʻzbekiston”, 2012. –Б. 275-439.

9.

Joʻrayеv N. Oʻzbеkistonning yangi tarixi. Uchinchi kitob. Mustaqil 

Oʻzbеkiston tarixi. – Toʻldirilgan, qayta nashr. – T., “Gʻafur Gʻulom”, 

2009. 

1.

Qodirov B., Matyaqubov X. Oʻzbekiston tarixidan mavzular boʻyicha 

izohli lugʻat. – T., 2015. –B. 157-168. 

10.

www.manaviyat.gov.uz

. - Oʻzbekiston Respublikasi ma’naviyat targʻibot 

markazi.

11.

www.natlib.uz. 

- Oʻzbekiston Respublikasi Alisher Navoiy Milliy 

kurubxonasi.

12.

www.uza.uz. 

- Oʻzbekiston Respublikasi Milliy axborot agentligi.

13.

www.kamolot.uz.

 - Oʻzbekiston Respublikasi “Kamolot” yoshlar harakati.

14.

www.minzdrav.uz

- Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi 

portali.

1.Aholini ijtimoiy himoyalash va millatlararo totuvlikning 

mustahkamlanishi.

Rejani yoritishda Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan ishlab chiqilgan 

taraqqiyotning besh tamoyilidan biri – “Oʻtish davrida aholini kuchli ijtimoiy 

himoyalash” deb belgilanganligi, Oʻzbekistonda amalga oshirilgan ijtimoiy 

islohotlarning asl maqsadi insonlarga munosib turmush va mehnat sharoitlarini yaratib 

berishga qaratilganligini nazarda tutish lozim. 

Ana shu maqsadlarni roʻyobga chiqarish uchun aholi daromadlari darajasini 

saqlash, k

am ta’minlangan oilalarni ijtimoiy himoyalash, maishiy xizmat, millatlararo 

№9

totuvlikni ta’minlanish borasida amalga oshirilgan ishlarni yoritib bering.

Mustaqillik yillarida yillarning nomlanishi (

1997-yil –„Inson manfaatlari yili“, 

1998-yil – „Oila yili“, 1999-yil – „Ayollar yili“, 2000-yil – „Sogʻlom avlod yili“, 

2001-yil –„Onalar va bolalar yili“, 2002-yil – „Qariyalarni qadrlash yili“, 2003-yil – 

„Obod mahalla yili“, 2004-yil – „Mehr va muruvvat yili“, 2005-yil – „Sihat-salomatlik

yili“, 2006-yil – „Homiylar va shifokorlar yili“, 2007-yil – „Ijtimoiy himoya yili“, 

2008-yil – „Yoshlar yili“, 2009-yil – „Qishloq taraqqiyoti va farovonligi yili“, 2010-yil

– „Barkamol avlod yili“, 2011-yil – „Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yili“, 2012-

yil – „Mustahkam oila yili“, 2013-yil – “Obod turmush yili”, 2014-yil – “Sogʻlom 

bola yili”, 2015-yil – “Keksalarni e’zozlash yili”, 2016-yil – “Sogʻlom ona va bola 

yili” 

) va be

lgilangan soha boʻyicha yil davomida hukumatimiz tomonidan ishlab 

chiqilgan ijtimoiy davlat dasturlarining ijrosi samaralarini hayotiy misollarda 

koʻrsatib bering.

 Oʻzbekistonda nogironlar, yolgʻiz onalar, yetim bolalar, keksalar, 

kambagʻallarga davlatimiz alohida e’tibor berayotganligini, bu esa davlatimizning 

ijtimoiy negizini, uning barqarorligini ta’minlashda muhim kafolat ekanligini asoslab 

bering.

2.Oʻzbekistinda ta’lim va soʻgʻliqni saqlash tizimining rivojlanishi.

Ta’lim barkamol insonni shakllantirishning eng muhim vositasidir. Shu boisdan 

ham mustaqil Oʻzbekistonda ta’limni muhim va dolzarb soha sifatida 

rivojlantirishga alohida e’tibor berildi. “Ta’lim toʻgʻrisida”gi Qonun va Kadrlar 

tayyorlash milliy dasturining qabul qilinishi, undan koʻzlangan maqsad, istiqlol 

yillarida mazkur xujjatlarning ijrosi borasida amalga oshirilgan ishlarni yoriting.

Iste’dodli yoshlarni moddiy va ma’naviy rag‘batlantirish, chet elda o‘qishini 

qo‘llab-quvvatlash maqsadida tashkil etilgan 

„Ulug‘bek“, „Umid“, Respublika bolalar 

fondi, 

„Kamolot“, „Sogʻlom avlod uchun“, „Iste’dod“ jamg‘armalari, ta’limda xalqaro

hamkorlik masalalariga e’tibor qarating.

Aholi salomatligiga g‘amxo‘rlik qilish Oʻzbekjstonda amalga oshirilayotgan 

kuchli ijtimoiy siyosatning tarkibiy qismi hisoblanadi. Konstitutsiyamizda aholi 

salomatligini saqlash borasida qaysi tamoil ustuvor qilib belgilab qoʻyilgan? 

Ushbu 

tamoil asosida mamlakatimiz parlamenti tomonidan sohaga oid qanday qonunlar qabul

qilingan? Mustaqillik yillarida hukumatimiz qarori va buyruqlari asosida 

respublikamiz poytaxti va viloyatlarida qanday ishlar amalga oshirildi? Aholi tibbiy 

savodxonligi va salomatligini yaxshilash maqsadida tashkil etilgan meditsina oliy va 

oʻrta maxsus oʻquv yirtlari, zamonaviy poliklinika-tibbiyot, farmasevtika 

muassasalarining foaliyatini oʻzinggiz yashayotgan hudud misolida holisona 

oʻrganing va ularga baho bering. 

№9

3.Milliy xavfsizlik va mamlakat mudofaa qobiliyatining mustahkamlanishi.

Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab milliy xavfsizlikni ta’minlash, 

mamlakatning hududiy butunligini saqlash masalalari davlatimizning diqqat markazida

turdi. Xalqaro vaziyat, Ittifoq parchalangandan keyingi muhit, qo‘shni davlatlar 

Afg‘oniston va Tojikiston)dagi notinchlik bu boradagi ishlarni kechiktirib 

boʻlmasligini taqozo etardi.

1991-yil 6-sentabrda Prezidentimiz Islom Karimov farmoniga binoan 

Oʻzbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining tuzilishi, 1992-yil 14-yanvarda 

qabul qilingan 

„Oʻzbekiston hududida joyiashgan harbiy qismlar va o‘quv 

muassasalari to‘g‘risida“

gi Qarori asosida Oʻzbekiston Qurolli Kuchlarining tashkil 

etilishi, 1992-yil 2-iyunda „Mudofaa to‘g‘risida“ Qonunning qabul qilinishi, 1993-

yildan 14-yanvarni – Yatan himoyachilari kuni 

deb e’lon qilinishining 

mamlakatimizda ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlashdagi ahamiyatini yoriting.

Ogohlik – davr talabi. Ushbu soʻzlarning naqadar dolzarb ekanligini bugungi 

xalqaro maydonda sodir boʻlayotgan voqealar, ularning taraqqiyot sari ildam 

borayotgan davlatimiz, xalqimizga xavfini oʻtgan yillarda mamlakatimizda sodir 

etilgan diniy-ekstremistik ruhdagi terroristik harakatlar misolida tushuntirib oʻting. 

Mustaqillik yillarida Oʻzbekiston davlat mustaqilligining mustahkamlanishi, 

Vatan xavfsizligining ta’minlanishi, Oʻzbekistonning xalqaro terrorizmga qarshi 

olib borayotgan qat’iyatli siyosati davlatimizning xalqaro maydondagi obro‘-e’tiborini 

yanada oshirganligini asoslab bering.

2-TOPShIRIQ.

Quyidagi tarixiy tushunchalarga izoh bering 

Milliy davlat chegaralanishi. Oʻzbekiston SSR. Ateizm, Byurokratiya, 

Kompartiya, Jamoalashtirish, Industrlashtirish, Yer-suv islohotlari. «Qoʻshchi» 

uyushmasi. Ikkinchi jahon urushi, “Inogʻomovchilik”, Kommunizm, Sotsializm, 

Quloqlashtirish, Repressiya, Totalitarizm, “Turgʻunlik yillari”. “Xujum” harakati, 

Shovinizm, “Qosimovchilik”, “Qizil imperiya”. Paxta yakkahokimligi. “Orol 

muammosi”

3-TOPShIRIQ.

№9

Quyidagi davlatlar haqida ma’lumot bering.

1.Temuriylar davlati

2.Buxoro Xonligi

3.Xiva xonligi

4.Qo‘qon xonligi

5.Turkiston General-gubernatorligi

4-TOPShIRIQ.

Quyidagi TEST larni yeching:

1. Qachon G’arbiy Turk hoqonligi hukmdorlik qarorgohini Choch viloyatiga 

ko’chirgan?

A) VII asrda

B) VII asr birinchi choragida

C) VIII asrning birinchi choragida

D) VII asr ikkinchi choragida

2.Ilk o’rta asrlarda aholining mutloqo  yersiz qatlamini toping

  A) kashovarzlar      B) ozodkorlar

  C) kadivarlar        D) chorikorlar

3.«Pandus» ning ma’nosini tushuntiring.

   A) qal’a atrofidagi xandaq ustiga 

       o’rnatiladigan osma ko’prik

   B) qal’aga kiradigan yashirin yer osti yo’li

   C) qasrga olib chiqadigan ko’tarma yo’l

   D) chig’irning dastlabki shakli

4.III asrda Xorazm davlatining dastlabki 

  poytaxtini aniqlang.

  A) Kat                     B) Alfir    

  C) Tuproqqal’a       D) Qo’yqirilganqal’a

5.Tuproqqal’a Shahar xarobasi hozirgi  paytda qaysi hududda joylashgan?

   A) Xorazmning Ellikqal’a tumanida

   B) Qoraqalpog’istonning To’rtko’l tumanida

   C) Xorazmning Pitnak tumanida

   D) Qoraqalpog’istonning Ellikqal’a tumanida 

6.Gurumbat kim?

   A) xioniylar shohi

   B) Afrig’ning valiahdi

   C) kidariylar hukmdori

№9

   D) Eron sosoniylarining elchisi

7.Xioniylar Sug’dga qachon va kim 

  boshchiligida bostirib kirgan edi?

  A) 351 yili Xion boshchiligida

  B) 353 yili Kunxa boshchiligida

  C) 353 yili Gurumbat boshchiligida

  D) 356 yili Kidar boshchiligida

8.IV asrning oxirgi choragida O’rta Osiyoda 

  qaysi sulola hukmron edi? 

  A) afrig’iylar       B) eftaliylar

  C) xioniylar         D) toxarlar

9.Toxarlar kimlarning avlodlari edilar?

  A) sosoniylarning      B) kushonlarning

  C) sug’diylarning      D) xorazmliklarning

10.IV asrning 70-yillarida O’rta Osiyoda 

   qanday jarayon yuz berdi?

   A) Sosoniylar istilosi bo’ldi

   B) Xioniylar hukmronligi o’rnatildi

   C) Afrig’iylar sulolasi hokimiyatga keldi

   D) Dehqonlar tabaqasi shakllandi

11.Ilk o’rta asrlarda Sug’d ixshiddlari davlatida 

     viloyat hukmdorlarining barchasi qaysi  

      marosimda ishtirok etardi?

    A) har yili barcha fuqarolar qatnashadigan 

          hashar ishlarida

    B) har yili bir marotaba o’tkaziladigan sug’d 

         polvonlari marosimida

    C) har yili ajdodlar ruhi xotirasi 

         ibodatxonasida o’tkaziladigan xotira 

        marosimida

    D) har yili keng miqyosda nishonlanadigan          

         Navruz bayrami tantanalarida

12.Pero’zning ozod qilinishi evaziga 

    eftaliylarga garovga berilgan 

    shahzodani aniqlang.

    A) Qubod           B) Anushervon

    C) Pero’z           D) Shopur II

№9

13.Nima sababdan kidariylar O’rta Osiyoni 

    tark etib, Shimoliy Hindistonga chekinadilar?

    A) Bunga ularning eftallar bilan 

        to’qnashuvi sabab bo’lgan edi

    B) Bunga ularning sosoniylardan 

        yengilishi sabab bo’lgan edi

    C) Xioniylar bilan tuzilgan sulh

    D) Xitoyning tinimsiz hujumlari

14.V asrning o’rtalarida Balx shahrining 

    maqomini belgilang.

    A) u Kidariylar davlatining poytaxti edi

    B) Xioniylar davlatining chegara shahri edi

    C) Sosoniylar tasarrufidagi Shahar edi

    D) Eftaliylar davlatining poytaxti edi

15.Sug’dda xioniylar hukmronligining 

    barham topishiga sabab bo’lgan voqeani 

    aniqlang.

    A) Eron sosoniylari bilan bo’lgan to’qnashuv

    B) o’zaro ichki kurashlar

    C) eftaliylarning hujumi

    D) kidariylarning yurishlari

16.«Eftal» etnik atamasi «xetal» shaklida

    qaysi manbada ilk bor uchraydi?

    A) IV asr xitoy manbalarida

    B) V asr arman manbalarida

    C) VI asr vizantiya manbalarida

    D) V asr eron manbalarida

17.V asrning ikkinchi yarmi va VI asrning 

    boshlarida O’rta Osiyo, Eron, Sharqiy 

    Turkiston va Shimoliy Hindiston 

    yerlarini birlashtirib, yangi qudratli 

    davlatga asos solgan sulolani toping. 

    A) kidariylar      B) sosoniylar

    C) eftaliylar      D) xioniylar

18.Sosoniylar shohi Kubodning hukmronlik 

    davrini toping.

    A) 531-579 y.y.      B) 486-533 y.y.

    C) 488-531 y.y.      D) 488-530 y.y. 

19.531-579 yillarda hukmronlik qilgan

№9

    sosoniylar shohini aniqlang.

    A) Qubod               B) Anushervon

    C) Pero’z               D) Shopur II

20.Eftallar davlatida rivoj topgan 

    dehqonchilik va bog’dorchilik 

    markazlarini aniqlang

    A) Naxshab va  Toshkent

    B) Qashqadaryo va Zarafshon vodiylari

    C) Tohariston va Sug’d

    D) Yettisuv va Sharqiy Turkiston

21.Ilk O’rta asrlarda Toshkent vohasi va 

    Janubiy Qozog’iston yerlarini suv bilan 

    ta’minlagan sug’orish tarmoqlarini 

    aniqlang.

    A) Sherobod va Surxon   B) Zarafshon va Shohrud

    C) Ko’xak va Darg’om       D) Zog’ariq va Bo’zsuv

22.Eftallar davrida qaysi hududlarda 

    alohida-alohida dehqonchilik vohalari 

    shakllangan? 

    1) Poykand  2) Chag’oniyon  3) Termiz

    4) Vardona  5) Samarqand  6) Buxoro 

    7) Kesh    8) Naxshab   9) Toshkent 

    A) 2,5,6,7,8,9          B) 1,3,5,7,8,9

    C) 1,4,5,6,7,8          D) 3,4,6,7,8,9

23.Ipak yo’li savdosida eftaliylarning 

   sosoniy savdogarlar bilan raqobatda 

   vositachi kimlar bo’lgan?

   A) baqtriyaliklar      B) parfiyaliklar

   C) sug’diylar            D) xorazmiylar

24.Eftaliylar xati qaysi yozuv asosida 

    paydo bo’lgan? 

    A) Arab yozuvi          B) Eron yozuvi

    C) Baqtriya yozuvi      D) Yunon yozuvi

25.Ilk o’rta asrlarda O’rta Osiyodan Xitoyga 

   keltirilib, imperatorlar saroyini 

   bezashda ishlatilgan ashyoni toping.

   A) marmar               B) olmos

   C) rangli shisha       D) ganch

№9

26.Quyidagi xalqlardan qaysi biri 

    eftalitlar davlatini bosib oldi?

   A) kushonlar       B) toxarlar

   C) yuechjilar       D) turklar

27.Turk hoqonligi qachon tashkil topgan?

    A) 552 yilda         B) 555 yilda

    C) 557 yilda         D) 559 yilda  

28.Turkiylarning g’arbga tomon yurishlariga 

    boshchilik qilgan hoqonni aniqlang.

    A) Asanshod          B) Bumin

    C) Istemi                D) Tuu

29.«Yabg’u hoqon» unvoniga sazovor bo’lgan 

    hukmdorni aniqlang.

    A) Asanshod             B) Bumin

    C) Istemi                   D) Tuu

30.Qanday tarixiy vaziyat sosoniylarning 

   eftalitlardan Tohariston va Chag’oniyonni 

   tortib olishlariga imkon yaratdi?

   A) o’zaro qabilaviy urushlar natijasida 

       eftalitlar davlatining zaiflashuvi

   B) Tohariston va Chag’oniyon aholisining 

       sosoniylar bilan dindosh bo’lganligi

   C) turkiylarning eftalitlarga tazyiqi 

       oqibatida yuzaga kelgan vaziyat

   D) Xitoyning sosoniylarga ko’rsatgan 

        yordami

Quyudagi mavzu bo’yicha 30 ta test savollari tuzing.

MAVZU

:  Amir Temur va temuriylar davrida ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy hayot.

5-TOPShIRIQ.

Quyidagi tarixiy shaxslarning hayoti va faoliyati haqida ma’lumot bering.

1.Ismoil Gaspirali

2.Behbudiy

3.Abdulla Avloniy

4.Munavvar Qori

5.Fitrat

№9