Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti texnologik ta

Kurs ishining tuzilishi va hajmi. Mazkur kurs ishi, ikkita bob, to‘rtta bo‘lim, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan.
I BOB. UCH O‘LCHOVLI GRAFIKA

1. 
   3D Max dasturi haqida boshlang‘ich tushuncha
   

Kompyuter grafikasi (mashina grafikasi) – kompyuter yordamida maxsus grafik apparat va dasturiy taminotlar vositasida yaratilgan tasviriy ifoda, ya’ni kompyuter ekranida biz nimainki ko‘rmaylik (rasm, video, matn, animatsiya) ularning barchasi kompyuter grafikasi hisoblanadi. Aynan mashina grafikasi to‘g‘risida fikr yuritar ekanmiz, uning kelib chiqishi XX asrning 40-yillariga to‘g‘ri keladi. Ilk bor EHM ning I avlodida grafikaga ishlov berish elektr lampalarda amalga oshgan. . Mana keyinchalik kompyuter grafikasi rivojlanib, hozirgi kunga kelib, ikki o‘lchovli, uch o‘lchovli grafikalar namoyon bo‘lyapti.
Ikki o‘lchovli grafika koordinatalar sistemasida ikkita o‘qga ega, “x” (abssissa), “у” (ordinata). “3ds Max dasturi yordamida ikki o‘lchovli grafikaga miskeltiraylik.

(2D ob’yektlarning ko‘rinishi)


Ikkio‘lchovli grafika fa’zoviy ob’yektlarning faqat yuza qism chegaralarni tasvirlaydi.
o‘lchovli grafikaga misol keltiraylik. (2-rasm)
Uch o‘lchovli grafikaga fa’zoviy ob’yektlar misol bo‘ladi. Ularga, kub, silindr, sfera, piramida, konus, prizma kabi bir qator geometrik ob’yektlar kiradi. Uch o‘lchovli ob’yektlarni hosil qilishda va ularga ishlov berishda bir qator kompyuter dasturlarni misol qilib keltirishimiz mumkin:
1. Autodesk 3ds Max 6. Sketch Up
2. AutoCad 7. Iclone
3. Maya 8. NanoCad
4. Blender 9. Sculptris
5. Cinema 4D 10. Paint 3D
3D Max dasturi haqida ma’lumot berar ekanmiz, dastur to'plamining ilk versiyasi “3D Studio DOS” nomi ostida 1990-yilda amerikalik dasturchi Gari Yost o‘zining


(3D ob’yektlarning ko‘rinishi
mustaqil “Yost Group” nomli studiyasida ishlab chiqazadi. Manbalarda keltirilishicha, Gari Yost o‘sha davrdagi “Autodesk” yangi loyihalari bo‘yicha direktori Erik Lyons bilan muzokaralardan so‘ng o‘z ish joyini tark etadi. Keyinchalik (1996-1999-yillar) Windows NT muhiti uchun “3D Studio MAX”, (2000-2004-yillar) “Discreet 3dsmax”, 2005-yildan esa “Autodesk 3ds Max” nom ostida yangi versiyalari ishlab chiqarila boshlandi. 3D Max turli ko'rinishdagi va murakkablikdagi o‘lchamli modellarni, atrof-muhitdagi real yoki fantastik ob’yektlarni yaratish uchun barcha zaruriy vositalariga ega. Ishni bajarishda dastur turli xil usul va uslublarni qo‘llaydi, jumladan:
-Poligonal modellashtirish, tarkibiga Editable mesh va Editable poly kiradi. Bu eng keng tarqalgan modellashtirish usuli bo'lib, murakkab modellar va o'yinlar uchun ma'lum modellar yaratish uchun ishlatiladi. Ularga:
-Turli jinsli ratsional B-splaynlar (NURBS) asosida modellashtirish.
-Bezye yuzalar (Editable patch) asosida modellashtirish — aylanuvchi jismlarni modellashtirishga qulay.
-O'rnatilgan standart kutubxona va modifikatorlarni qo'llash orqali modellashtirish.
Splaynlar asosida Extrude, Lathe, Bevel modifikatorlarini qo'llash orqali modellashtirish. Bu metod binolarni modellashtirishda ishlatiladi.
Particle Systems (zarrachalar tizimi) — bu kichik o'lchamli ob’yektlarning uyg'unligidir. Masalan, yomg'ir, qor, tutun, olov, yulduzli osmon, favvora tomchilari va boshqa vaziyatlarni modellashtirishni misol qilishimiz mumkin. Ularga:
-Spray (Purkash) — suv purkashi effektining oddiyroq ko'rinishini yaratadi.
-Snow (Qor) — yog'ayotgan qorning oddiy effektini yaratadi. Ko'plab parametrlarga ega.
-Particle Cloud (zarrachalar buluti) — uch o'lchamli yulduzli maydonlarni, qushlar to'dasini tasvirlashga qulay.
Dasturning 7.5 versiyasidan boshlab 3ds Maxda soch, o't va boshqa juda ko‘plab kichik ob’yektlarni modellashtira oluvchi “Hair&Fur” moduli o'rnatildi.
Dasturning 7.5 versiyasidan boshlab 3ds Maxda soch, o't va boshqa juda ko‘plab kichik ob’yektlarni modellashtira oluvchi “Hair&Fur” moduli o'rnatildi.
ltimediya sohasidagi mutaxassislar va rassomlar uchun eng zamonaviy vositalarni oladi. Windows operatsion tizimlari oilasi tarkibida ishlaydi
3D Max turli ko'rinishdagi va murakkablikdagi o‘lchamli modellarni, atrof-muhitdagi real yoki fantastik ob’yektlarni yaratish uchun barcha zaruriy vositalariga ega. Ishni bajarishda dastur turli xil usul va uslublarni qo‘llaydi, jumladan:
-Poligonal modellashtirish, tarkibiga Editable mesh va Editable poly kiradi. Bu eng keng tarqalgan modellashtirish usuli bo'lib, murakkab modellar va o'yinlar uchun ma'lum modellar yaratish uchun ishlatiladi. Ularga:
-Turli jinsli ratsional B-splaynlar (NURBS) asosida modellashtirish.
-Bezye yuzalar (Editable patch) asosida modellashtirish — aylanuvchi jismlarni modellashtirishga qulay.
-O'rnatilgan standart kutubxona va modifikatorlarni qo'llash orqali modellashtirish.
Splaynlar asosida Extrude, Lathe, Bevel modifikatorlarini qo'llash orqali modellashtirish. Bu metod binolarni modellashtirishda ishlatiladi.
Particle Systems (zarrachalar tizimi) — bu kichik o'lchamli ob’yektlarning uyg'unligidir. Masalan, yomg'ir, qor, tutun, olov, yulduzli osmon, favvora tomchilari va boshqa vaziyatlarni modellashtirishni misol qilishimiz mumkin. Ularga:
-Spray (Purkash) — suv purkashi effektining oddiyroq ko'rinishini yaratadi.
-Snow (Qor) — yog'ayotgan qorning oddiy effektini yaratadi. Ko'plab parametrlarga ega.
-Particle Cloud (zarrachalar buluti) — uch o'lchamli yulduzli maydonlarni, qushlar to'dasini tasvirlashga qulay.
Dasturning 7.5 versiyasidan boshlab 3ds Maxda soch, o't va boshqa juda ko‘plab kichik ob’yektlarni modellashtira oluvchi “Hair&Fur” moduli o'rnatildi.
Dasturning 7.5 versiyasidan boshlab 3ds Maxda soch, o't va boshqa juda ko‘plab kichik ob’yektlarni modellashtira oluvchi “Hair&Fur” moduli o'rnatildi.
Modellashtirilayotgan narsa ishining so'nggi bosqichi bu vizualizatsiyadir. Bu bosqichdan so'ng ob’yektning barcha xossalari ko'rina boshlaydi va ish davomida o'rnatilgan atrof-muhit effektlari namoyon bo'ladi. Ungacha esa barchasi juda oddi ko'rinishda ko'rsatiladi (misol uchun, murakkab geometrik shakllar va turli xil effektlar ko'rinmaydi). Yakuniy tasvirni chiqarish uchun vizualizatsiyaning tegishli muduli tanlanadi (VM-vizualizatsiya moduli) va u matematik algoritmlar yordamida tasvirni jonlantiradi. Tasvirning tashqi ko'rinishini hisoblash ishning qiyinligiga qarab soniyadan tortib bir necha oygacha cho'zilishi mumkin. VMlarning ko'pchiligi dasturga qo'shimcha o'rnatiladigan alohida dasturlar hisoblanadi. Masalan:
-Mental ray. Mental Images kompaniyasi tomonidan yaratilgan va 3ds Maxning so'nggi versiyalariga o'rnatilgan. Bu juda ham kuchli vizualizator hisoblanadi-V-Ray. Yuqori sifatli fotorealistik vizualizator. Dasturga plagin sifatida qo'shilgan. “Chaos Group” kompaniyasining mahsuloti, rus segmentida mashhur. Tez-tez mutaxassislar tomonidan boshqa VM o'rniga ishlatiladi. Dasturning eski versiyalari bilan muvofiqlashgan. Unga "kunduzgi yorug'lik tizimi" o'rnatilgan. Yana ko'plab funksiyalarga ega. .
3D Max turli vazifalarni bajaruvchi plaginlarga ham ega. Har bir plagin ma'lum bir ishni bajaradi. Ular yordamida olov, suv, tutun va boshqalarni haqiqiy effektlarini yaratish mumkin. Plaginlar tashqi o'rnatiladigan modul hisoblanib, 3ds Max dasturidan alohida sotiladi yoki ularni inernetdan bepulga yuklab olish mumkin. Plaginlar maxsus kompaniyalar yordamida yaratiladi. 3D Max dasturining qo'shimcha modullari nihoyatda ko'p bo'lib, xatto dastur standart vositalaridan o'n barobar oshib ketadi. Plaginlar ko'plab masalarni yechishda yordam beradi, masalan, vizualizatsiya hisob-kitobini tezlashtiradi, ob’yektlarni modellashtirishni tezlashtiradi. Particle Flow, Cloth FX, Reactor kabi qo'shimcha modullar shu darajada mashhur bo'lib ketdiki, ularni 3ds Max dasturiga moslashtirishga qaror qilindi, endi ular dasturning bir qismi hisoblanadi.
MAXScript — 3D Maxga o'rnatilgan makrodasturlash tili bo'lib, foydalanuvchilarga shaxsiy ssenariy modullar yaratish imkoniyatlarni beradi 3D Max dasturini ishga tushirganda dastur interfeysiga guvoh bo‘lamiz. Dastur interfeysini shartli tarzdi beshta asosiy elementlarga ajratish mumkin: