Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma

Dostonda Bahrom ruhiy kechinmalari tasviri. Shoir Bahrom xarakteridagi 
ziddiyatli qirralarga alohida e’tibor beradi. Ertasiga Bahrom uyqudan uyg’ongach, 
Diloromni  so’raydi.  Atrofdagilar  ro’y  bergan  voqeani  unga  eslatadilar.  Mazkur 
o’rinda  Bahrom  xarakteridagi  ziddiyat  to’laroq  namoyon  bo’ladi.    U  bir  inson 
sifatida  qilgan  ishidan  u  qattiq  pushaymon  bo’lib,  Diloromni  izlashga  o’zi 

---

 
138 
bormoqchi  bo’ladi.  Ammo  shohlik  martabasi  bu  ko’zlagan  ishini  qilishiga  yo’l 
qo’ymas edi. Uning xarakteridagi oshiqlik bilan shohlik   to’qnashadi.  
Navoiy  Bahromning  sevgilisidan  ayrilib  qolgandan  keyingi  ruhiy  azoblarini, 
chekkan  iztiroblarini  yuksak  san’atkorlik  bilan  tasvirlaydi.  U  davlat  ishlaridan 
yanada  chekinib,  tinimsiz  nolau  faryod  qiladi.  Yoridan  bir  umrga  ayrilganini 
bilagan  Bahrom  qilgan  ishidan  qattiq  pushaymon  bo’ladi.  Ayriliq  tufayli  Bahrom 
haqiqiy  oshiqqa  aylanadi.  Shoir uning  chekkan azoblarini  to’la  tasvirlaydi.  Uning 
monologida iztiroblarining naqadar cheksizligi shunday keltiriladi:  
Dedi: “O’z jonima ne qildim voy!  
Bo’lurin buyla ish ne bildim, voy!  
 
Kim o’zi ko’ksin o’zi chok etgay,  
O’zi jonin o’zi halok etgay!?... 
 
Jonni   olg’ilki, to’ymisham, billoh! 
 Ko’ngul o’lmakka qo’ymisham, billoh! 
 
Jonni naylay jahonda jononsiz!? 
Jonim onsiz tanedurur jonsiz!”  
Ko’rinadiki,  Bahrom    ishq  yo’lida  jon  berishga  tayyor  bo’lgan  bo’lgan 
oshiqqa  aylanadi.  Unga  jononisiz  hayot  kerak  emas.  Uning  chekkan  ohu  nolalari 
shu  darajaga  yetadiki.  Natijada  Bahrom  butunlay  behol  bo’lib  qoladi.  Kechalari 
to’xtovsiz  nola  qilar,  ertalabdan  kechgacha  hushi  og’ib  yiqilib  qolar  edi.  Arkoni 
davlat  va  tabiblar    yig’ilib  uni  dardiga  da’vo  izlashadi.  Тo’rt  yuz  tabib  Bahrom  
da’volashga  jalb  etiladi.  Тabiblar  shoh  ishq  dardiga  mubtalo  bo’lganini  ma’lum 
qilishadi. Ular “Ishq o’tdur, bizning muolaja xas”, deyishadi. Shunday ekan, o’tni 
xas bilan daf etib bo’lmasligini aytishadi. Ularning sa’y-harakatlari bilan ikki yilda 
shoh  salomatligi  ancha  tiklana  boshladi.  Shohning  butunlay  tuzalib  ketishi  uchun 
hakimlarning  maslahatiga  ko’ra  yetti  iqlim  podshohlari  yettita  chiroyli  qasrlar 
barpo  etishga  kirishadilar.  Qasrlar  bitgach,  Moniy  yetti  xil  rangda  nihatda 
maftunkor  qilib  bezaydi.  Bahrom  ulardan  zavqlanib,  kundan-kunga  dardini  unuta 
boshlaydi.  Bahromning  ahvolini    yanada  yaxshilash  uchun  bezash  ishlari 
nihoyalangach,  yetti  iqlim  shohlari  o’z  qizlarini  o’zlari  qurdirgan  qasrlarga 

---

 
139 
joylashtirishadi, shoh  Bahrom xaftaning har kunini bir qasrda xursandchilik  bilan 
o’tkazishi, yetti go’zalni o’z nikohiga olishi maqsadga muvofiq deb topildi.