Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jahon tarixi

35-§. XI - XV asrlarda Fransiya 

 

 G‘arbiy  Yevropada  siyosiy  markazlashishning  boshlanishi.  XI  asrning 

ikkinchi  yarmidan  e'tiboran  shaharlarning  va  tovar    pul  xo’jaligining  rivojlanishi 

zaminida  G’arbiy  Yevropada siyosiy  markazlashish  jarayoni boshlandi.  Parchalanib 

kеtgan  davlatlarni  birlashtirish,  qirol  hokimiyatini  mustahkamlash  va  kuchaytirish 

jarayoni  yuzaga  kеldi.  ―Tеnglar  o’rtasida  birinchisi‖gina  bo’lgan  qirollikdan  iborat 

shaklsiz  fеodal  monarxiyasi  asta-sеkin,  ancha  markazlashgan  va  tartibga  tushgan 

toifaviy monarxiyaga aylanib, XV-XVI asrlarda esa mutlaqo monarxiyaga o’tdi.   

 G’arbiy  Yevropaning  ikkita  mamlakatida  –  Angliyada  va  Fransiyada 

markazlashgan  davlatlar  juda  tеz  tarkib  topdi.  Bu  mamlakatlarda  siyosiy 

markazlashish jarayoni, asosan XIII - XV asrlardayoq tugallanadi.  

Fransiyada ham, Angliyada ham birlashish jarayoniga qulaylik tug’dirgan tarixiy 

shart-sharoit,  avvvalo,  har  ikkala  mamlakatdagi  sanoat,  savdo-sotiq  sohasida, 

shaharlar  va  ichki  bozorning  tashkil  topishida  iqtisodiy  rivojlanish  jadallik  bilan 

borishi  bo’ldi.  Mamlakatni  turli  rayonlari  bilan  bog’langan  yirik  shaharlarning, 

jumladan,  Parij  va  London  shaharlarining    ertaroq  vujudga  kеlishi  siyosiy  jihatdan 

markazlashishni  ayniqsa  еngillashtirdi.  U  yoki  bu  mamlakatda  tovar-pul 

munosabatlarining  rivojlanishi  zaminida  kuchli  uchinchi  toifa  –  shaharliklar 

maydonga  kеldi.  Aholining  barcha  guruhlari  orasida  shaharliklar  tarqoq  fеodal 

monarxiyasini  tеpaga  chiqarishga  va  mamlakatda  mustahkam  ―qirollik  

osoyishtaligi‖ni  ta'minlashga  qurbi  еtadigan  markazlashgan  qirolikka  aylantirishdan 

juda manfaatdor edilar.