Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jahon tarixi



Download 2,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet240/339
Sana29.12.2021
Hajmi2,77 Mb.
#80609
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   339
Bog'liq
jahon tarixi

Abbosiylar  xalifaligi.  Abbosiylar  zamonida  arab  davlati  juda  ham  taraqqiy 

topdi. Bag’dod xalifaligi VIII-IX asrlarda ayniqsa kuchli edi. Bu vaqtda – Bag’dodni 

barpo  etgan  Mansur  (754-775),  Karl  Buyukka  zamondosh  bo’lib,  u  bilan  do’stona 

diplomatik  aloqa  qilgan  Xorun  ar-Rashid  (786-809),  arab  ilm-faniga  zo’r  bеrib 

homiylik  qilgan  Al-Ma'mun  (813-833)  kabi  qudratli  xalifalar  idora  qildi. 

Abbosiylarning qolgan davri  Mutadid zamonida  (892-902) tugadi. Xalifalik  ana shu 

vaqtdan boshlab tushkunlikka yuz tutdi.                                                                                                                                                                            

Abbosiylar  davlatida  Eronning  ta'siri  kuchli  edi.  Bu  ta'sir  vazirlik  (buyuk  vazir 

xalifaning  birinchi  vaziri)  unvonining  joriy  qilinishida  ham,  soliq  solishda  eron 

usullarining o’zlashtirilishida (yеr kadastrlarining eronlardagiga o’xshab tuzilishida) 

ham xalifalik ma'muriy jihatdan viloyatlarga bo’linib, ularga gubеrnatorlar – amirlar 

boshliq  qilib  qo’yilishida  ham  namoyon  bo’ldi  (bu  gubеrnator-amirlar  to’la 

hokimiyatga  ega  bo’lishlari  bilan  qadim  Eron  va  ilk  o’rta  asrlardagi  sosoniylarning 

satraplarini eslatar edi). 

Eronning  fеodallashgan  zodagonlari  xalifalikni  idora  qilishda  faol  qatnashdi. 

Buyuk vazirlik lavozimiga odatda eroniylardan tayinlanar edi va bu lavozim nasldan-

naslga  o’tar  edi  (masalan,  mashxur  Barmoqiylar  familiyasi).    Xalifaning  juda  ko’p 

(160  000  kishiga  yaqin)  doimiy  qo’shini  bo’lib,  bu  qo’shinning  ko’pchiligi  turli 

varvar otryadlaridan iborat edi, IX asrning ikkinchi yarmidan boshlab esa asosan turk 



 331 

otryadlaridan iborat bo’ldi. Xalifaning qo’shini katta siyosiy ahamiyatga ega edi, bu 

qo’shin harbiy ishga yoshligidan boshlab o’rgatilgan qullardan tuzilgan edi. 

  Xalifalik xo’jalik ishlarining turli sohalariga ham katta e'tibor bеrdi, bu borada 

ham  qisman,  Eron,  qisman  Mеsopotamiya  an'analardan  foydalandi.  Chunonchi, 

maxsus pochta mahkamasi bo’lib, bu mahkama pochta ishlari, katta yo’llarni tartibga 

solish bilan shug’ullandi, bu yo’llar tеkislandi, suv bilan ta'min qilindi, unda har bir 

muayyan  masofada maxsus musofirxona, karvon saroylar tashkil qilindi. Abbosiylar 

zamonida dalalarni sun'iy sug’orish tizimi g’oyat avj oldi. Buning uchun turli katta-

kichiklikdagi  yеr  osti  va  yеr  usti  kanallari  qurildi.  Irrigatsiya  qurilishlari  to’xtovsiz 

davom etdi va bu ish bilan hukumatning maxsus mahkamasi shug’ullandi. 

Abbosiylarning poytaxti – Bag’dod juda katta bir shahar bo’lib, unda xalifaga va 

uning odamlariga qarashli juda ko’p saroy va bog’lar bor edi. Shahar doira shaklida 

bo’lib, uning atrofi ikki qator dеvor bilan o’ralgan edi. Bu shahar zodagonlar shahri, 

xalifaning  qarorgohi  va  uning  ma'muriy  poytaxti  bo’lish  bilan  birga  juda  katta  bir 

hunarmandchilik,  ayniqsa  savdo  markazi  ham  edi.  Bag’dod  bozorlariga  uzoq-uzoq 

mamlakatlardan  savdogarlar  kеlar  edi  –  bu  yerda  vizantiyaliklar,  xitoylar,  hindlar, 

malayyaliklar,  Shimoliy,  G’arbiy  va  xatto  Markaziy  Afrikada  yashovchi  kishilarni 

ham uchratish mumkin edi. 


Download 2,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish