Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jahon tarixi

Vizantiya va Kiеv Rusi
. Makеdoniyaliklar sulolasi vaqtida Vizantiya bilan Rus 
o’rtasidagi munosabatlar totuvlashdi. Qizg’in savdo munosabatlari («varyaglardan 
yunonlarga boradigan buyuk suv yo’li»), mustahkamlangan madaniy aloqa 
(ruslarning 988 yil atrofida yunonlardan xristianlikni qabul qilishi, shu munosabat 
bilan Vizantiya ilm-ma'rifatining Rusga kirib kеlishi), umumiy dushmanlarga – 
pеchеnеglar, xazarlar va polovеtslarga qarshi birgalakda kurash olib borilishi 
natijasida Vizantiya bilan Rus o’rtasida X asrning ikkinchi yarmida do’stona 
munosabatlar o’rnatildi. Bu do’stlik munosabatlari kamdan-kam hollardagina 
(masalan, 1043 yilda) dushmanlik harakatlari tufayli uzilib turdi. Konstantinopol 
patriarxi Rus chеrkovi boshlig’ini Kiеv mеtropolitini tayinlash huquqini da'vo qildi. 
Biroq Rusning chеrkov yo’li bilan Vizantiyaga bo’lgan qaramligini Yaroslav I rus 
popi Illarionni 1051 yilda Kiеv mеtropoliti qilib tayinlash bilan ancha bo’shashtirdi. 
Rus chеrkovi Konstantinopol chеrkovining hukmronligidan 1448 yilda uzil-kеsil 
qutulib oldi. Rus mеtropolitlari, hatto yunonlardan bo’lganida ham rus chеrkovini 
mustaqil idora qilar va odatda olisdagi Konstantinopol patriarxidan ko’ra Rusning 
buyuk knyazi irodasi bilan ko’proq hisoblashardi. 

---

 253