Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti informatika va uni o



Download 10,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet247/252
Sana25.02.2022
Hajmi10,42 Mb.
#260540
1   ...   244   245   246   247   248   249   250   251   252
Bog'liq
УМК Ихтисос Даст Воситалар

Илмий ва математик пакетлар — илмий ва муҳандислик масалаларининг, шу 
жумладан, генетик алгоритмларни ишлаб чиқиш, хусусий ҳосилалари масалаларни ечиш, 
бутун сонли муаммолар, системаларни мақбуллаштириш ва бошқаларни ечиш 
имкониятини берадиган махсуслаштирилган математик функциялар тўплами. 
Интерпретатор - интерпретацияни бажарувчи дастур (транслятор тури). 
Интерпретация — операторлар (буйруқлар, сатрлар) бўйича таҳлил, қайта ишлаш 
ва шу ерни ўзида дастлабки дастурни ёки сўровни (компиляциядан фарқли ўлароқ, бунда 
дастур бажарилишисиз трансляция қилинади) бажариш. 
Информатика ва ахборот технологияларида: берилганлар — 1) узатиш, алоқа 
ёки қайта ишлаш учун яроқли бўлган расмийлаштирилган кўринишда кўп марта 
ифодалашга бўйсинадиган ахборотни тақдим этишдир; 2) ахборот тизимлари ва уларнинг 
фойдаланувчилари ишлайдиган ахборотни тақдим этиш шакллардир.
Информатикада дастурий таъминот – бу шахсий компьютерлар, серверларда ва 
суперкомпьютерларда жойлаштириладиган дастурий пакетлар ва операцион системалар 
тўплами. 
Ишлаб чиқишнинг интегралланган муҳитлари (ИЧИМ - IDE) – дастурчилар 
томонидан дастурий таъминотни ишлаб чиқиш учун мўлжалланган дастурий воситалар 
системаси. 
Китобларни техник муҳаррирлашни оддийчасига аталган  верстка— бу матнли 
ва иллюстрацияли материаллар варағига вароқнинг фазосини самарали фойдаланишни 
ҳам, нашрларни чоп этишни расмийлаштиришнинг эстетик ва санитария-гигиеник қоида ва 
меъёрларни жойлаштиришни таъминлашга чақирилган жараёндир. 
Компилятор – компиляцияни бажарувчи дастур ёки техник восита. 
Компиляторлар (compiler) — бу дастурли матнли файлларни бажариладиган 
кодга (яъни, EXE, COM, DLL ва бошқа кенгайтмали файлларга) ўтказадиган 
(компиляциялайдиган) махсус иловадан иборат. 
Компиляция — юқори даражадаги дастлабки тилда тузилган дастурни паст 
даражадаги тилдаги машина коди(абсолют код, объектив модул, баъзан ассемблер 
тили)га яқин бўлган эквивалент дастурини трансляцияси.
Компили́яция қилиш – машина дастурини предметга мўлжалланган тилдан 
машинага мўлжалланган тилга трансляция қилиш демакдир.
Компьютер дастури — 1) ҳисоблаш системасининг аппаратли таъминотига 
ҳисоблаш ёки бошқариш вазифаларини бажарадиган компьютер кўрсатмалари ва 
берилганларни комбинацияси (бирлашмаси)дир; 2) аниқ вазифа, масала ёки муаммони 


340 
ечиш учун зарур бўладиган таъриф ва операторлар ёки кўрастмалардан ташкил топган 
аниқ дастурлаш тили қоидаларига мос келадиган синтаксистик бирликдир; 3) дастурий 
таъминот - компьютерга қўйилган масалани бажаришга имконият берадиган босқичма-
босқич жойлашган буйруқлар йиғиндисидир. 
Компьютер консоли (ингл. console —бошқариш пульти) — компьютер билан 
инсон-оператор ўзаро таъсирини таъминловчи қурилмалар (шу жумладан, киритиш-
чиқариш қурилмаси) йиғиндиси.
 
Композитинг (ингл. compositing — компоновка, йиғиш) — бу олинган фотонинг бир 
неча қаватиниёки видео материални биргалаштириш методи, шунингдек кўпинча CG 
(computer generated — компьютер ёрдамида яратилган) ни қўшиш билан бутун тасвирни 
яратиш.
Компьютерлаштирилган курс (мажмуа)- тугалланган катта мавзулар бўйича ўқув 
машғулотларини ўтказишга мўлжалланган ПДВ ва бошқа материаллар тщпламидир.
Компьютерли система– бу биргаликда ҳисоблашмашиналарни ташкил этувчи 
аппарат воситалар ва ташқи қурилмалар тўпламидир.
Компьютерли тренажер – бу ўқувчиларда ҳаракатларнинг мустаҳкам 
кўникмаларини ишлаб чиқишга мўлжалланган бўлиб, буни амалга оширишда зарур 
ўқитувчи вазифасини бажарилишини таъминлайдиган дастурдир. 
Компьютерли ўйин – ўйин жараёни(геймплей)ни, ўйин бўйича ҳамкорларнинг 
алоқасини ташкил этиш учун ёки ўзи ҳамкор сифатида чиқувчи бўлиб хизмат қиладиган 
дастур. 
Линковщиклар- компоновщиклар (шунингдек, алоқа муҳаррирларилинкер — 
ингл.linkeditorlinker) — компоновкани амалга оширадиган дастур. 
Лойиҳаларни бошқариш системалари - лойиҳаларни бошқариш (ингл. project 
management) – бориш жараёнида кўрсатилган чегараларда баъзи лойиҳалар доирасида 
иш ҳажмини, ашёларни (вақт, пул, меҳнат, материал, энергия, фазо ва ш.к.), вақтни, 
сифатни ва хавф-хатарларни мувозанатлаштиришда аниқ мақсадлар аниқланадиган ва 
эришиладиган қандайдир натижалар олишга қаратилган фаолият соҳаси. 
Мазмун(контент)ни бошқариш системаси (ингл. Contentmanagementsystem
CMS) – мазмунни таъминлаш ва яратиш, муҳаррирлаш ва бошқариш жараёнини 
биргаликда ташкил этиш учун фойдаланиладиган ахборотли система ёки компьютер 
дастури, б. а. контентдир (ингл.content). 
Математик воситалар - турли дастурлар (шу жумладан, операцион системалар, 
ЭҲМ га техник хизмат қилиш дастурлари), дастурлаш тиллари, кўрсатмалар, баённомалар 
ва ш.к.лар тщплами. 
Математик функциялар кутубхонаси - йиғинди, синус, косинус, комплекс 
арифметика каби элементар функциялардан, токи матрицани тескарилаш, тезгина Фурье 
алмаштириши каби мураккаб ҳисоблаш алгоритмлар тўпламидир. 
Матн муҳаррирлари– фақат матнни киритиш ва муҳаррирлашга мўлжалланган 
дастур. 
Матнлипроцессор– матнни киритиш, муҳаррирлаш ва форматлаш, шунингдек 
матнли ҳужжатга қандайдир табиатдаги объектларни (график, мултьтимедиали ва ш.к.) 
жойлаштириш имкониятини берувчи дастур. 
Моделловчи тадқиқот ва намойишли дастурлар математик модели орқали 
қандайдир физик, биологик, экологик, иқтисодий ва ш.к. системаларни ишлаб туришини 
имитация қиладиган дастурлардир. 


341 
Мультимедиасистемалар – интерфаол дастурий воситалар бошқарувида визуал 
ва аудиосамараларнинг ўзаро таъсирини таъминлайдиган дастурлардир. 
Нейрон тармоқлар – ниҳоятда мураккаб боғланишларни ишлаб чиқариш 
имкониятини берадиган моделлаштиришнинг жуда ҳам қудратли методидир.
Отладчик-ростловчи  (дебаггер, ингл. Debugger, bug сўзидан) — бошқа 
дастурларда, операцион системалар ядроларида, SQL-сўровларда ва коднинг бошқа 
кўринишларида хатоликни излаш учун мўлжалланган компьютер дастури.
Палитра (
лот.
paleterum — «пластинка», «тахтагач») — рассом ишлашдавомида 
унда бўёқни аралаштирадиганва қўлнинг катта бармоғи учун тешикчага эга бўлган 
тўртбурчак ёки овал шаклидаги катта бўлмаган юпқа ва енгил тахта. 
Парсерлар ва парсерларнинг генераторлари(қаранг. Javacc -
парсерёкисинтаксистик таҳлилчи – киришдаги берилган(одатда, матн)ларнитузулишли 
форматга ўзгартирадиган дастур қисми. 
Педагогик дастурий воситалар(ПДВ) – компьютер техникаси ёрдамида ўқитиш 
жараёнини қисман ёки тўла автоматлаштириш учун мўлжалланган дидактик восита. 
Разрешение — бир бирлик майдонга (ёки бир бирлик узунликка) мос келадиган 
нуқталар миқдори (растрли тасвирнинг элементлари)ни аниқлайдиган катталик.
Растрли графика дастурлари -тасвирлар экранда сатр кетидан сатр чизиладиган 
алоҳида нуқталар (пикселлар) дан ҳосил этиладиган дастур. 

Download 10,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   244   245   246   247   248   249   250   251   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish