24
3.2§. Geometriyani o’qitishning innovatsion vositalari
Geometriyani o‘qitish jarayoni algebrani o‘qitishdan bir muncha farq
qila-di.Geometriyada adabiyotlar bilan ishlash ko‗nikma va malakalarini
shakllantirish mashg`ulоtlarda kоmpyutеrli, infоrmatsiоn va bоshqa zamоnaviy
o‘qitish tехnоlоgiyalari, pеdagоgik vaziyatlarni mоdеllashtirish, pеdagоgik
mazmundagi amaliy (rоlli) o‘yinlar, o‘quv – tadqikоtchilik va rеfеrat
tоpshiriqlarni bajarish qo‘llaniladi. Bundan tashqari psiхоlоgо-pеdagоgik fanlar
bo‘yicha darsliklar, o‘quv qo‘llanmalari, ma‘ruza matnlari ―Pеdagоgik
tехnоlоgiyalar‖ faniga tеgishli bo‘lgan tarqatma matеriallar, EHM, o‘qitish
ko‘rgazmalari (plakat, jadval, diagrammalar) va tехnik vоsitalaridan
fоydalaniladi.
Aytaylik, vertikal to'g'ri chiziq markazi O nuqtada va radiusi 1 ga teng
bo'lgan aylanaga P nuqtada urinsin .
25
Bu to'g'ri chiziqni boshi P nuqtada bo'lgan son o'qi deb, yuqoriga
yo'nalishni esa to'g'ri chiziqdagi musbat yo'nalish deb hisoblaymiz. Son o'qida
uzunlik birligi sifatida aylananing radiusini olamiz. To'g'ri chiziqda bir nechta
nuqtani belgilaylik:
.
( — taqriban 3,14 ga teng bo'lgan irratsional son ekanligini eslatib
o'tamiz).
Bu
to'g'ri
chiziqni
aylanadagi P nuqtaga
mahkamlangan
cho'zilmaydigan ip sifatida tasavvur qilib, uni fikran aylanaga o'ray boshlaymiz.
Bunda son (o'qining) to'g'ri chizig'ining, masalan,
koordinatali
nuqtalari aylananing, mos ravishda, shunday M
1
, M
2
, M
3
, M
4
nuqtalariga
o'tadiki, PM
1
yoyning uzunligi 1 ga teng, PM
2
yoyning uzunligi ga teng va
hokazo bo'ladi. Shunday qilib, to'g'ri chiziqning har bir nuqtasiga aylananing
biror nuqtasi mos mos qo’yiladi.
26
Xulosa
Men ushbu kurs ishimda ta‘lim jarayonini tashkil etishdagi ta‘lim
vositalarining o‘rni va ro‘li haqida fikr yuritdim.Sifatli ta‘lim olish uchun ta‘lim
vositalarining ahamiyati katta.Xalqimizda ajoyib naql bor ―Ish quroling soz
bo‘lsa,mashaqqating oz bo‘lur ‖.Rivojlanib borayotgan texnikalashuv
sharayotida,albatta ta‘lim vositalari ham yangilashib borishi tabiiy.Kurs ishida
nomlari keltirilgan zamonaviy ta‘lim vositalaridan kelajakda akadamik litsey
maktab va oily o‘quv yurtlarida foydalanilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi va
yaxshi natijalarga erishish mumkin.
Ta‘lim maqsadlari, uning mazmuni, o‗qitish va ta‘lim berish usullari,
nazorat va natijalarni baholashni o‗zaro bog‗liklikda loyihalash ko‗pincha
an‘anaviy o‗quv jarayonida yetishmaydigan narsadir. Jaxon pedagogika fani
ilmiy – texnika taraqqiyoti ta‘sirini boshdan kechirib, psixologiya, kibernetika,
tizimlar nazariyasi, boshqaruv nazariyasi va boshqa fanlar yutuqlarini
birlashtirib, hozirgi davrda faol yangilanish (innovatsiya) jarayonlari bosqichida
turar ekan, inson imkoniyatlarini samarali rivojlantirish amaliyotiga boy mahsul
bermoqda. Pedagogik texnologiya usullari dastlab o‗qitishning harakatini
namunaviy vaziyatdagi belgilangan qoida bo‗yicha o‗zlashtirish talab etiladigan
mahsuldor darajasi uchun ishlab chiqilgan. Mahsuldor ta‘lim har qanday
ta‘limning zaruriy tarkibiy qismi hisoblanib, u insoniyat jamg‗argan tajribani
aniq o‗quv fani doirasida o‗zlashtirish bilan bog‗liq.
1997-yilda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining ―Ta‘lim
to‘g‘risida‖gi qonuni va ―Kadrlar tayyorlash milliy dasturi‖ milliy ta‘lim
taraqqiyoti va milliy kadrlar tayyorlash tizimi istiqbollarini belgilovchi xujjat
sifatida bu sohadagi ishlarni rivojlantirishda yana bir tarixiy davr boshlanishiga
zamin yaratdi. Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi asosiy vazifalaridan biri bu
ta‘lim jarayonidagi sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilash, ya‘ni jahon andozalariga
mos, raqobatbardosh, yuqori saviyaga ega bo‘lgan mutaxassislar tayyorlashdir.
Ushbu murakkab muammolarni yechimini topib, ularni amalda keng qo‘llash
oliy ta‘lim tizimi xodimlari oldiga juda katta vazifalar belgilaydi. Bunda aniq
27
vazifalar sifatida bevosita o‘quv jarayonini yaxshilash, o‘quv dasturlarini yanada
takomillashtirish, o‘qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyalarini amalga
joriy qilish, texnik vositalaridan keng foydalanish va shu asosda masofadan
o‘qitishni keng joriy qilishdan iboratdir. Masofaviy ta‘limni tashkil etish
natijasida ta‘lim olish jarayonini qulaylashtirish imkoni tug‘iladi. Kurs ishidan
ko‘zlangan maqsad ta‘lim jarayonini tashkil etishda foydalaniluvchi vositalar
haqida malumot berish edi.
O‘sib kelayotgan yosh avlodni yetuk ma‘naviyatli, bilimli, malakali kadr
etib tarbiyalash har bir pedagogning asosiy vazifasidir va bu ishlarni biz ham
munosib ravishda amalga oshirilishiga o‘z hissamizni qo‘shishga harakat
qilamiz.
29
Electron
Electron
Вычислительная
Erishmoq
Get
Достигат
Eski
Old, ragged
Старый
Fan
Science, subject
Наука
Faoliyat
Activity
Деятелъностъ
Faoliyat
Activity
Деятельность
Foydalanmoq
Use, advantage,
Пользоваться
Grafik
Graphic
Графиk
Hajm
Size
Ёмкость
Hamkorlik
Coexistence
Содружество
Ijodkor
Creator
Творец
Ilg‘or
Advance-guard
Прогрессивный
Imtiyoz
Privilege
Привилегия
Intilish
Aspiration
Стремление
Isbot
Proof
Доказательство
Islohot
Reform
Реформа
Iste‘dot
Ability
Способность
Ixtiro
Invention
Изобретение
Izoh
Explanation, elucidation Разьяснение
Jamoa
Community
Общество
Jarayon
Process
Процесс
Kashfiyot
Discoveries
Открытия
Kelajak
Future
Будущее
Ko‘nikma
Habit, practice, custom
Навык
Ko‘rgazma
Exhibition
Выставка
Loyiha
Project, design,
undertaking
Проект
Mahorat
Craftsmanship, art
Высокое
Malaka
Habit, skill
Квалификация
Maqsad
Aim, goal, object
Намерение
Masofa
Distance
Расстояние
Muvaffaqiyat
Serccess, goodluck
Успех
Natija
Result, outcome
Результат
O‘zgarish
Change
Перемена изменение
Ommalashtirmoq
Popularize
Попульярным